Araç Teknolojisi 1. Dönem 1. Yazılı Çalışma Soruları
İş sağılığı ve güvenliğinin tanımı nedir?
İş yerinde işin yürütülmesi sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.
Motorlu araçlar atölyesinde yaşanabilecek muhtemel iş kazaları nelerdir?
Motor çalışır haldeyken kravat, zincir, künye, yüzük, elbise vb. takılması
Kapalı yerlerde çalıştırılan motorlardan çıkan egzoz gazından zehirlenme
Sıcak motorun üzerinde çalışırken yanma
Motor sıcakken radyatör kapağının açılması
Akülerin (sökülüp takılması veya şarj esnasında) patlaması
Motor çalışırken buji kablolarının sökülmesi
Araç yakıtlarının alev alması
Krikoların yük altında iken boşalması
Lift kaldırırken ve indirirken altında birinin olması
Elektrik çarpması
Araç elektrik tesisatındaki kısa devreden ötürü aracın alev alması
Yakıt sistemi kaçaklarından ötürü aracın alev alması
Fren hidrolik sıvısının vücuda temas etmesi
Elektrik-oksijen kaynağı yanıkları
Zeminin ıslak, yağlı, deterjanlı, kaygan olması
İş güvenliğinin amacı nedir?
Çalışanları Korumak
Üretim Güvenliğini Sağlamak
İş Yeri Güvenliğini Sağlamak
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden genel iş güvenliği kuralları nelerdir?
Atölye duvarlarına dikkati çekecek şekilde atölye kuralları ile uyarı/ikaz levhaları asılmalıdır.
Atölyeye aç ve yorgun gelinmemelidir.
Güvenlik ve temizlik için işe uygun, düğmeleri tam ve ilikli, kolları lastikli olan iş önlüğü giyilmelidir.
Atölyede çalışırken saat, yüzük, bileklik, kolye veya kravat gibi eşyalar çıkarılmalıdır.
Atölye içerisinde tehlikeli hareketler (koşma, şakalaşma, malzeme fırlatma vb.) yapılmamalıdır.
Taşıma güvensiz yapılmamalıdır.
Güvensiz, arızalı takım ya da tezgâh kullanılmamalıdır.
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden el aletleri ile ilgili iş güvenliği kuralları nelerdir?
Arızalı ya da yağlı takımlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
Keskiyle bir şey yontulurken yongaların yakında duran birine gelmemesine dikkat edilmelidir.
Özellikle çekiç kullanırken elimizden fırlamamasına özen gösterilmelidir.
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden tezgahlar ile ilgili iş güvenliği kuralları nelerdir?
Bir makine ya da tezgâhın kullanma eğitimi alınmadan makine ya da tezgâh kesinlikle kullanılmamalıdır.
Acil durumlar için makine ya da tezgâhın durdurma düğmesinin yeri öğrenilmelidir.
Bir makineyi (matkap, spiral taşlama, kaynak makinesi vb.) çalıştırmaya başlamadan önce makinenin koruyucu siperlerinin yerinde olduğu kontrol edilmelidir. Koruyucu siperler yerinde olmadan çalışmaya başlanmamalıdır.
Tezgâhlar aşırı hızda kullanılmamalıdır.
Kullandıktan sonra kullanılan makine ve bulunulan ortam temizlenmelidir.
Çalışan makine durdurulmadan bakım, onarım, ayar, temizlik kesinlikle yapılmamalıdır.
Tezgâhlar üzerindeki metal talaşları eldiven giyip fırça kullanarak temizlenmelidir (Metal talaşlara elle dokunulmamalıdır)
Tezgâhlar veya diğer elektrikli araçlar, ana elektrik şebekesine bağlıdır. Bir arıza ya da olumsuzluk olursa makine hemen durdurulmalı ve öğretmene haber verilmelidir.
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden basınçlı hava ile ilgili iş güvenliği kuralları nelerdir?
Zaman zaman parça temizlemek için kullanılan basınçlı hava kimsenin üzerine tutulmalıdır. Aksi halde bu davranış, ciddi yaralanmalara hatta ölüme bile sebep olabilir.
Basınçlı hava kullanırken daima koruyucu gözlük takılmalıdır.
Kompresörün üzerinde kayış ve kasnak koruyucusu bulunup bulunmadığı kontrol edilmelidir.
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden kaldırma araçları ile ilgili iş güvenliği kuralları nelerdir?
Bir kaldırma aracını kullanmadan önce izin alınmalıdır.
Kaldırma araçları, üzerlerinde açık bir şekilde yazılı olan azami miktarlardaki bir yükü kaldırabilir. Taşınabilir yük sınırını kesinlikle aşılmamalıdır.
Makine, zincir ve iplerin gözle görülen arızalarının olup olmadığı kontrol edilmelidir.
İşyerinde kaldırma araçlarını başkaları kullanıyorsa kaldırılan yüklerin altında yürünmemelidir.
Öğrencilerin atölyede güvenlik için alacağı önlemlerden atölyenin düzen ve temizliği ile ilgili iş güvenliği kuralları nelerdir?
Düşmeye yol açabilecek cisimler ayak altından kaldırılmalıdır.
Zeminde yakıt, yağ, kimyasal döküntüler olması halinde hemen temizlenmelidir.
Makine, mengene ve raflardan dışarıya uzanan metal çubuk ve parçalara dikkat edilmelidir.
Araç-gereç, takım vb. kullanıldıktan sonra yerlerine kaldırılmalı ve bu araç gereçlerin sayımı yapılmalıdır.
İş bitiminde ortalık toparlanmalı ve güzelce temizlenmelidir.
Depolardaki raflar gözlü olmalı, oradaki parçanın adı yazılarak üzerine etiketlenmelidir.
Atölye ortamında kullanılmayan fazlalık raf, masa, vb. kaldırılmalıdır.
Rafların altı temizlik için yerden yüksekte olmalıdır.
Kablolar, kablo kanallarından ve uygun yükseklikten geçirilmelidir.
Hava kanalları veya boruları, uygun yükseklikte monte edilmelidir.
Her atölye dersi bitiminde yerler güzelce süpürülmelidir.
Meslek hastalığı nedir?
Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.
Meslek hastalığına neden olan etkenlerin vücuda giriş yolları nelerdir?
Akciğerler (solunum)
Deri (emilim)
Ağız (sindirim)
Kimyasal kaynaklı meslek hastalıkları nelerdir?
Ağır metaller
Aromatik ve alifatik bileşikler
Gazlar
Fiziksel kaynaklı meslek hastalıkları nelerdir?
Gürültü ve sarsıntı
Tozlar
Sıcak ve soğuk ortamda çalışma
Düşük ve yüksek basınçta çalışma
Radyasyon (iyonize olan ve olmayan)
Biyolojik kaynaklı meslek hastalıkları nelerdir?
Bakteriler
Virüsler
Psiko-sosyal kaynaklı meslek hastalıkları nelerdir?
Depresyon
Manik depresif sendrom
Meslek hastalıklarından korunma yolları nelerdir?
Hijyen kurallarına uyulmalı, molalardan önce ve sonra mutlaka eller bol sabunlu su ile yıkanmalıdır.
İş kıyafetleri ve harici kıyafetler için ayrı odalar ve ayrı elbise dolapları olmalıdır.
Ortamın yeterli düzeyde havalandırılması devamlı sağlanmalıdır.
İşin özelliğine göre sürekli eğitimler alınmalıdır.
Gerekiyorsa maske, tıkaç, eldiven gibi kişisel koruyucular kullanılmalıdır.
İstirahat vakti kesinlikle uygulanmalıdır.
Yangının tanımı nedir?
Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin kontrol dışı yanma olayına yangın denir.
Atölyede yangına sebep olabilecek etkenler nelerdir?
Benzin motorin gibi yanıcı veya patlayıcı maddelerin açık ta bulundurulması,
Benzine, gaza veya yağa bulanmış bez ve üstüpülerin ortalıkta olması,
Elektrik-oksijen kaynağı sırasında etrafa savrulan cürufların olması,
Araç yakıt sistemindeki yakıt kaçaklarının olması,
Araç ateşleme sisteminde kısa devre olması,
Motor çalışır durumdayken depoya yakıt doldurulması,
Akülerin (sökülüp takılması veya şarjı esnasında) patlaması,
Kırık, arızalı prizler, kopuk kablolar, uygun olmayan elektrik tesisatı kullanımı,
Doğalgaz ve kömürlü kazan dairelerine sigara veya yanan çakmakla girilmesidir.
Yangın söndürme tüplerinin kullanımını nasıldır? (Maddeler halinde yazınız)
Rüzgârı arkanıza alınız.
Pimi çekiniz.
Ateşin kaynağına yöneltiniz.
Sıkınız.
Süpürünüz.
Yangın anında yapılması gerekenler nelerdir?
Telaşa kapılmadan çevrede yangın ihbar butonu varsa ona basılmalıdır.
110 aranarak yangının adresi en kısa ve doğru şekilde mümkünse yangının cinsi ile birlikte (bina, benzin, araç vb.) bildirilmelidir.
İtfaiye gelinceye kadar mümkünse yangını söndürmek için eldeki (yangın söndürme tüpü, su kum vb.) mevcut imkânlardan yararlanılmalıdır.
Bunlar yapılırken ilk önce kişinin kendi güvenliği sonra başkalarının güvenliğini dikkate alınmalıdır.
Yangın kapalı alandaysa yayılmasını önlemek için kapı ve pencereler kapatılmalıdır.
Alevler çoğalmışsa ve binadan çıkış olanaksızsa pencereden dışarıdakilerle iletişim kurulmaya çalışılmalıdır.
Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek ve sürünerek hareket edilmeli, ağız ve burun ıslak bez ya da mendille kapatılarak nefes alınmalıdır.
Duman ve yanık kokusu başka odadan geliyorsa kapılar açılmamalı, duman ya da koku gelen odanın kapısına dokunulmamalıdır.
Kıyafetler alev almışsa koşulmamalı, durup yere yatarak yuvarlanılmalıdır. Battaniye türü örtüler alınarak alevler boğulmaya çalışılmalıdır.
Vücutta yanık varsa yanık olan kısım hemen soğuk suya tutulmalıdır.
Atölye ortamında karşılaşabileceğimiz acil durum halleri nelerdir?
Boğulma
Terör, sabotaj, kurşunlama, bıçaklama, kavga vb.
Yüksekten düşme
Ciddi iş kazaları, uzuv kopmaları, kırıklar, yaralanmalar, kanamalar
Elektrik çarpması
Ciddi yanıklar
Zehirlenmeler
Hastalığa bağlı krizler (Kalp krizi, bayılma, şuur bozukluğu, felç, solunum problemleri, yüksek ateş vb.)
Acil durum planının amacı nedir?
Planın amacı; acil bir durumda meydana gelebilecek can, mal ve bilgi kayıplarını önlemektir.
Acil durum ekipleri nelerdir?
Söndürme ekibi
Kurtarma ekibi
Koruma ekibi
İlkyardım ekibi
Çalışma alet ve donanımlarının bakımlarının yapılmaması halinde oluşabilecek durumlar nelerdir?
Periyodik zamanlarda bakımı yapılmayan tezgâhlar arızalanır ve tezgâhların ömrü kısa olur.
Sürekli arıza yapan alet ve donanımlar iş verimini düşürür.
Zamanında bakımı yapılmayan tezgâhların tamir masrafları çok yüksek çıkar, bu durum maliyetleri arttırır.
İşlem sonucunda temizlenmeyen takımlar bir sonraki kullanımda çalışanın iş kazası geçirmesine neden olabilir.
Kırık, kopuk, arızalı bırakılan takım ya da tezgâhlar bizden sonra kullanacak kişiye çeşitli sorunlar çıkarır.
Kişisel koruyucu donanımın tanımı nedir?
Çalışanı yürütülen işten kaynaklı sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.
Kişisel koruyucu donanım çeşitleri nelerdir?
Baş koruyucuları (Baretler)
Kulak koruyucuları (Kulak tıkaçları)
Göz ve yüz koruyucuları (Gözlük, baretli siperler)
Solunum sistemi koruyucu (Gaz, toz filtreli maskeler)
El ve kol koruyucuları (Eldivenler)
Ayak ve bacak koruyucuları (Parmak koruyuculu ayakkabılar)
El ve ölçü aletlerinin kullanımındaki temel kurallar nelerdir?
El aletleri ve ölçü aletlerinin doğru kullanım şekli iyi bilinmelidir.
Çalışılan parçanın veya yerin özelliklerine göre uygun alet seçilmelidir.
Her kullanımdan sonra el ve ölçme aletleri temizlenmeli, gerekirse yağlanmalı, düzenli ve korunaklı olarak pano veya takım dolaplarında saklanmalıdır.
El ve ölçü aletlerinin bakımları periodik olarak yapılmalıdır.
Kalibrasyon yapılması gereken aletlerin belli aralıklarla kalibrasyon kontrolleri yapılmalıdır.
Lokma anahtarı nedir?
Lokma anahtarı, farklı cıvata ve somun başları gibi sökülebilen bağlama elemanlarını sıkma, gevşetme ve sökme gibi işlevleri diğer anahtarlara göre güvenli ve çalışma kolaylığı sağlayan takımdır.
Lokma anahtarının ağız yapılarına göre çeşitleri nelerdir?
Lokma anahtarının ağız yapılarına göre çeşitleri
Torkmetre nedir?
Cıvata ve somunların tork değerlerinde sıkılmaları için kullanılır.
Yıldız anahtarlar hakkında bilgi veriniz.
Yıldız anahtarın ağız kısımları on iki köşelidir. Cıvata ve somun başlarının çevresel tüm köşelerini kavradığından lokma anahtardan sonra ilk tercih edilmesi gereken anahtardır. On iki köşeli başlı cıvata ve somunları tam kavrar. Yıldız ağızlı anahtarların, yıldız iki ağız yıldız anahtar, düz yıldız anahtar ve yarım ay yıldız anahtar gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Kriko kullanırken dikkate edilmesi gerekenler nelerdir?
Araç kriko ile kaldırılmadan önce zeminin sağlam ve düzgün olduğundan emin olunmalıdır.
Kriko üretici firmanın belirttiği yerlere araca dik bir şekilde konumlandırılmalıdır.
El freninin tuttuğundan emin oluncaya kadar kriko ile kaldırılmalıdır.
Aracın hareket etmesini önlemek için ön taraf kaldırılırken arka tekerleklere, arka taraf kaldırılırken ön tekerleklere takoz konulmalıdır.
Araç kriko ile kaldırılır iken aracın altına kesinlikle girilmemelidir.
Kriko üzerinde yazılı olan kapasite aşılmamalıdır.
Krikonun tahrik kolu, kaldırma işleminden sonra ya yerinden çıkarılmalı ya da en alt konumda olmalıdır ve çok iyi kavramasına dikkat edilmelidir. Ayrıca çektirme mili yıldız veya lokma anahtar ile sıkılmalıdır.
Krikonun tahrik kolu, kaldırma işleminden sonra ya yerinden çıkarılmalı ya da en alt konumda olmalıdır.
Araç sehpaları niçin kullanılır?
Araç kriko ile kaldırıldıktan sonra emniyetli bir şekilde kaldırılmış halde kalması için kullanılır.
Seyyar vinç hangi durumlarda kullanılır?
Motor ve vites kutusu gibi ağır parçaların araç üzerinden alınması, taşınması veya montajı sırasında kullanılır.
“1 metre” kaç milimetredir?
1 metre = 1000 milimetredir.
“1 metre” kaç santimetredir?
1 metre = 100 santimetredir.
“1 metre” kaç desimetredir?
1 metre = 10 desimetredir.
“1 inç” kaç milimetredir?
1 inç = 25.4 milimetredir.
Ölçüm yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Ölçülecek parça ve ölçme aleti temiz olmalıdır.
Uygun ölçme aleti seçilmelidir.
Ölçme aleti kalibre edilmiş olmalıdır.
Ölçme aletinin arızalı olmadığı kontrol edilmelidir.
Ölçme aleti ölçülecek olan parçaya doğru konumda olmalıdır.
Uygun kademede kullanılmalıdır.
Ölçüm değerini okurken gösterge göz hizasında iken okuma yapılmalıdır.
Mastar nerede kullanılır?
Büyük yüzeylerin üzerine konularak sentil yardımıyla yüzeylerin çarpılma ve eğiklik miktarlarını ölçmek için kullanılır.
Sentil nedir?
İki parça arasındaki boşluk ya da aşıntı miktarını ölçmek için kullanır.
Sentil motorculuk alanında nerelerde kullanılır?
Buji tırnak aralığının ölçülmesi ve ayarlanması için kullanılır.
Piston segmanı ağız aralığı veya segman yan boşluğu gibi kısımların ölçülmesi için kullanılır.
Supap boşluk ayarında; sentil yaprakları en inceden başlayarak teker teker boşluğa sokulur, en son “tatlı-sıkı” giren yapraktaki ölçü bize aralık kalınlığını verir.
Piston segmanı ağız aralığı veya segman yan boşluğu gibi kısımların ölçülmesi için kullanılır.
Ölçü sitemlerine göre kumpas çeşitleri nelerdir?
Metrik kumpaslar: 1/10, 1/20, 1/50 mm hassasiyetli kumpaslar.
Kullanım alanlarına göre kumpas çeşitleri nelerdir?
Sürgülü,
İç ve dış çap,
Vida,
Derinlik,
Modül,
Saatli,
Dönebilen çeneli,
Dijital,
Markalama,
Kalınlık kumpası,
Özel kumpaslar
Kumpas ile ölçüm yapmadan önce dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Çeneleri tamamen kapatınız ve kaliperlerin arasından ışık geçebilecek kadar boşluk olduğundan emin olunuz.
Ölçüm yaparken parçanın çenelerin arasına doğru şekilde oturmasını sağlamak için kaliperi hafifçe hareket ettiriniz.
Parça çenelerin arasına doğru şekilde yerleştikten sonra hareketli skalanın sabitleme vidası ile sabitlenmesi ölçümün okunmasını kolaylaştırır.
Çeneleri tamamen kapatınız ve kaliperlerin arasından ışık geçebilecek kadar boşluk olduğundan emin olunuz.
Ölçüm yaparken parçanın çenelerin arasına doğru şekilde oturmasını sağlamak için kaliperi hafifçe hareket ettiriniz.
Parça çenelerin arasına doğru şekilde yerleştikten sonra hareketli skalanın sabitleme vidası ile sabitlenmesi ölçümün okunmasını kolaylaştırır.
Mikrometre nedir?
Bir parçanın dış çapını/kalınlığını ölçen vidalı ölçü aletidir.
Komparatör nedir?
Her türlü silindir ve yatakların iç çap ölçülerini almak için kullanılır. Alınan ölçülerin birbiri ile karşılaştırılması açısından önemli bir ölçü aletidir. Bir gövde ve bu gövdeye bağlı bir komparatör saatinden oluşur.
Komparatör il hangi ölçümler yapılır?
Dış çap kontrolü,
İç çap kontrolü
Yükseklik kontrolü
Derinlik kontrolü
Salgı kontrolü
Karşılıklı konum kontrolü
Yüzeye diklik kontrolü,
Doğrusal hareketin kontrolü,
Aynı anda çoklu boyut kontrolü
Üretim kontrolü yapılır
Teleskopik geyç nedir?
Silindirik iç deliklerin ölçme ve kontrol işlerinde kullanılır. Motorculuk alanında ise silindirlerin aşıntı ölçümlerinde faydalanılır.
Aşağıda verilen kumpasın gösterdiği ölçü değeri nedir? (14,2)
Aşağıda verilen kumpasın gösterdiği ölçü değeri nedir? (43,8)
Aşağıda verilen mikrometrenin gösterdiği ölçünün değeri nedir? (7,85)
Aşağıda verilen mikrometrenin gösterdiği ölçünün değeri nedir? (21,92)
El testeresi ile kesme işlemi yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Kesme işlemine başlamadan önce iş parçası, belirtilen ölçüde markalanmalıdır.
İş parçası, mengeneye mümkün olduğu kadar kısa ve düzgün bağlanmalıdır.
İş parçası kesme yapacak kişinin tam karşısında olmalıdır.
Testere ileri doğru hareket ettirilirken testere koluna baskı kuvveti uygulanmalı, geri çekilirken baskı kuvveti uygulanmamalıdır.
Testere, kesilen parçaya daima dik tutulmalıdır.
Kesme işlemi esnasında testere lamasının bütün boyu kullanılmalıdır.
Kesme işlemini yapan kişi, iş parçasını karşısına alır. Kişinin bacakları öne doğru hafif açılmış vaziyette, dik ve yere sağlam basmalı ve sadece kolları ileri geri hareket etmelidir.
Kesme işlemi esnasında ortaya çıkan çapakları almak için mutlaka eldiven kullanılmalıdır.
Talaş tozları göze kaçabileceğinden üflenerek veya hava sıkılarak talaş tozları masadan uzaklaştırılmamalıdır.
Keski ile kesme işlemi yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
İş parçası mengeneye bağlanmalıdır.
İşe uygun ve sağlam keski kullanılmalıdır.
Kopan parçaların diğer çalışanlara zarar vermemesi için siper ve kafes kullanılmalıdır.
Uygun ağırlıkta çekiç kullanılmalıdır.
Keski ve çekiç sağlam olmalı ve doğru bir şekilde tutulmalıdır.
Son vuruşlar hafif olmalıdır.
Kesme neticesini iyi görebilmek için kesici ağzı sürekli gözle takip edilmelidir.
El makasları ile kesme işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Kesilecek iş parçası ilkönce markalanmalıdır.
Makas ağızları bilenmiş olmalıdır.
Sertleştirilmiş ve kalın parçalar kesilmemelidir.
Kesilecek şekle göre uygun makas seçilmelidir.
Çapaklara el sürülmemelidir.
Parmaklar kesici ağızdan uzak tutulmalıdır.
Mengene kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Mengene kullanılmaya başlamadan önce gövdesinde ve çeneleri kontrol edilmeli; kırık, çatlak ya da bozulma gibi sorunların olup olmadığına bakılmalıdır.
Kol ve vida gibi çeneye hareket veren parçalar incelenmeli, sıkıştırma kaybı varsa mengene kullanılmamalıdır.
Parçayı fazla sıkmak için mengene koluna çekiçle vurulmamalıdır.
İş parçası, mengene çenelerinin ortasına gelecek şekilde bağlanmalıdır.
Dökme demir mengenelerinde ağır çekiç ile çalışılmamalıdır.
Çene yüzeylerin bozulmaması için mengene ağızlıkları kullanılmalıdır.
Mengeneler kullanılmadığı zaman çeneler arasında 5 mm açıklık olmalıdır.
Mengene ile çalışma bittiğinde kol zemine dik gelecek şekilde bırakılmalıdır.
Eğeleme nedir?
Metal malzemeler üzerinden, eğe ile talaş kaldırarak istenilen şekil ve ölçülere getirme işlemine denir.
Eğe ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Yapılacak işe uygun eğeler seçilmelidir.
Eğelerin sapları metal bilezikli ve sağlam olmalıdır.
Sapsız veya sapı gevşek eğe kesinlikle kullanılmamalıdır.
Parçaların eğelenecek yüzleri mengene çenelerine yakın (4-5 mm) olmalıdır.
Eğelenecek malzeme, sağlam bir şekilde mengeneye bağlanmalıdır.
Eğe dişlerindeki talaşlar fırça ile temizlenmelidir.
Eğeye ileri itilirken bastırılmalı, geri çekilirken bastırılmamalıdır.
Sert malzemeler eğelendikten sonra eğeler, eğe fırçası ile temizlenmelidir.
Yumuşak malzemeler eğelendikten sonra eğe temizleme laması ile diş istikametinde temizlenmelidir.
Gönye nedir?
Eğeleme yapılan iş parçasının yüzey düzgünlüğünü kontrol eden alettir.
Markalama nedir?
Önceden hazırlanmış yapım resminin, iş parçası üzerine çizecek adı verilen sert uçlu çiziciler yardımıyla çizilmesi işlemine markalama denir.
Markalama işlem basamakları nedir?
İş parçasında çapaklar zampara ile temizlenir.
Markalanacak yüzeyler markalama boyaları ile boyanır.
Markalanacak parça pleyt üzerine yerleştirilir.
Öncelikle eksen çizgileri ile merkezler çizilir.
Yapım resmi parça üzerine aktarılır.
Markalama kontrol edilir.
Taşlama nedir?
Taşlama, sert aşındırıcı taneler içeren kesici spiral taşı ile iş parçası üzerinden talaş kaldırma işlemidir.
El taşlama aletleri ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
İşe uygun makine seçilmelidir.
Çapak muhafazası olmadan el taşlama aleti kesinlikle kullanılmamalıdır.
Taş yerine doğru bir şekilde takılı olmalıdır.
Taşların değişimi işi bilen tecrübeli personel tarafından yapılmalıdır.
Kişisel koruyucu ekipmanların kullanılmış olması gereklidir.
Makine katalogda belirtilen süre kadar boşta çalıştırılarak makinenin sağlamlık kontrolü yapılmalıdır.
İş parçasının mengeneye sabitlendiğinden emin olunmalıdır.
Kesim noktası iş parçasının sabitlendiği noktaya olabildiğince yakın olmalıdır.
Metaller soğuk olduğu için kesme işlemine yavaş başlanmalı, taşın ve metalin ısınmasına izin verilmelidir.
Kesilecek olan parçaya mutlaka köşeden başlanmalıdır, ortadan başlanırsa aşırı ısı girdisi olacağından metal genleşebilir ve taşı sıkıştırabilir. Bu da taşın patlaması veya göbekten ayrılması ile sonlanabilir.
Kesme işlemi, taşın operatöre uzak olan alt çapraz noktası ile yapılır.
Kesme taşları ile taşlama işlemi kesinlikle yapılmamalıdır.
Kesme işlemi, düz bir hat halinde yapılmalıdır.
Kesme işleminden sonra taşlama taşı takılarak metal üzerindeki çapaklar alınmalıdır.
Taşlama işleminden sonra zımpara taşı ile parça güzelce temizlenmelidir.
Bileme nedir?
Zımpara taşı ile nokta, çizecek, tornavida, matkap ve keski ağzı gibi delici ve kesici el aletlerin uç kısımlarından talaş kaldırma işlemine bileme denir.
Ayaklı zımpara taşı tezgâhı ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Koruyucusu olmayan taşlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
Çalışırken mutlaka koruyucu gözlük veya koruyucu maske takılmalıdır.
Taşların yan yüzeyleri bileme için kullanılmamalıdır.
İş dayama parçası ile taş arasında 3 mm boşluk olmalıdır.
Taşların değişimi işi bilen tecrübeli personel tarafından yapılmalıdır.
Soğutma sıvısı kabı daima dolu olmalıdır.
Nokta bilemede dikkat edilecek kurallar nelerdir?
Nokta taşın ön yüzeyine 30°lik açı ile değdirilir ve taş döndürülerek bilenir. Nokta ucunun aşırı ısıdan yanmaması için nokta taşı sık sık soğutma sıvısına batırılarak soğutulmalıdır.
Çizecek bilemede dikkat edilecek kurallar nelerdir?
Çizecek ucu ince olduğu için dikkatli ve yavaş bir şekilde taşa sürtülmeli ve yanmaması için sık sık soğutma sıvısına batırılarak soğutulmalıdır.
Matkap ucu bilemede dikkat edilecek kurallar nelerdir?
Matkap bileme işinde mutlaka gözlük kullanılmalıdır
Matkap elde doğru tutularak taşlanmalıdır.
Matkap bilenirken özel mastarı ile sık sık kontrol edilmelidir.
Matkap bilenirken sık sık soğutma sıvısına batırılarak soğutulmalıdır.
Tornavida ucu bilemede dikkat edilecek kurallar nelerdir?
Tornavida ucu ilkönce taşa dik tutularak düzgün bir şekilde kültleştirilmesi sağlanır.
Tornavida dayama parçasına belli bir açıda bastırılarak taş yüzeyinde gezdirilir.
Yeterli ağız kalınlığı elde edildikten sonra tornavidanın yan yüzeyleri düzeltilir.
Keski ağzı bilemede dikkat edilecek kurallar nelerdir?
Keskinin ucu ilkönce taşa dik tutularak düzgün bir şekilde kültleştirilmesi sağlanır.
Keski, dayama parçasına belli bir açıda bastırılarak taş yüzeyinde gezdirilir.
Yeterli ağız kalınlığı elde edildikten sonra keskinin yan yüzeyleri düzeltilir.
El breyzi nedir?
13 mm’ye kadar delme işlemi yapabilen ve el ile taşınabilen delme makinesidir.
El breyzi ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Delinecek parçaya uygun matkap seçilmelidir.
Matkap yüzeye dik açı ile tutulmalıdır.
Matkap ucu istenilen yere tutturulduktan sonra gereken baskı uygulanmalıdır.
Elektrik bağlantı kabloları kontrol edilmeli ve dönen uçtan uzak tutulmalıdır.
Matkap tezgâhları ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Matkap tezgâhını kontrol ederek uygun matkap kullanınız ve matkabın devir sayısını ayarlayınız.
Delinecek iş parçasını uygun nokta ile noktalayınız.
İş parçasını mengeneye bağlayınız.
Matkap tezgâhını çalıştırınız ve matkap tezgâhının koluna düzgün şekilde baskı yaparak parçayı delme işlemine başlayınız.
Matkaptan çıkan talaşları kesinlikle el ile temizlemeyiniz.
Delme işlemi bitiminde tezgâhı durdurunuz. Mandreni elle durdurmaya çalışmayınız.
İş parçasını ve matkap ucunu güvenli bir şekilde sökünüz.
Tabla ve mengeneyi fırça veya hava ile temizleyiniz.
Kılavuz nedir?
Vida veya cıvata yuvalarına diş açılmasında kullanılan, üzerinde kesici ağızlar ile helisel oluklar bulunan ve kılavuz kolu ile beraber kullanılan takımlardır.
Metrik M10’luk diş açılacaksa matkap ile delinecek ölçü nedir?
Matkap çapı =Metrik ölçü- Adım değeri (P)
Matkap çapı = 10 – 1,50 = 8,5 bulunur ve iş parçası mengeneye bağlanarak 8,5 matkap ile delik delinir.
Diş tarakları nedir?
Vidaların ölçülerinin bulunması ve tespit edilmesi için kullanılan mastarlardır.
Pafta ile diş açma nedir?
Silindirik parçaların dış kısımlarına vida açılması işlemine pafta ile diş açma denir.
Silindirik parçaya diş açmada işlem sırası nedir?
Silindirik parçanın dış çapı kumpas ile ölçülür.
Silindirik parçanın uç kısmına zımpara taşı ile pah kırılır.
Pah kırılan silindirik parça düzgün ve sağlam bir şekilde mengeneye bağlanır.
Silindirik parçanın ölçüsüne uygun pafta (Örneğin, silindirik parçanın metriği 10 ise paftada metriği 10 olmalıdır.) seçilmelidir.
Pafta, pafta koluna yerleştirilerek kolun sabitleme cıvataları sıkılır ve silindirik parça yağlanır.
Paftanın düzgün ve dikkatli bir şekilde silindirik parçaya tutturulması sağlanır.
Tutturulan pafta saat yönünde tam bir tur ileri yarım tur geri olacak şekilde döndürülür.
İstenilen uzunluğa kadar döndürme işlemine devam edilir.
Perçinleme nedir?
İki veya daha fazla metal parçayı kaynak yapmadan veya vidalamadan çözülemez bir şekilde birbirine bağlama işlemine perçinleme denir.
Perçinleme işleme sırası nasıldır?
a. Perçinleme yapılacak iş parçaları matkap ile delinmelidir.
b. Bu delik içerisinden geçebilecek çapta ve uzunlukta olan perçin seçilmelidir.
c. Seçilen perçin, perçin tabancasındaki uygun olan başlığa takılır ve başlık içerisindeki tırnaklar perçin çivisini kavrar.
d. Perçin delinen kısma yerleştirilir.
e. Perçin tabancası tetiklendiğinde perçin çivisini çeker.
f. Sıkışma olduktan sonra perçinin arkası şişmeye başlar ve tabanca çiviyi kırar.
g. Perçinleme işlemi tamamlanmış olur.
Torkmetre ile çalışma yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Torkmetreyi kullanmadan önce torkmetrenin kullanım talimatını okuyunuz ve belirtilen bakımları zamanda yapınız.
Çalışmaya başlamadan önce torkmetreyi kontrol ediniz.
Torkmetrenin kilidini açınız.
Sıkma işlemi için teknik el kitabından gerekli tork değerini öğreniniz.
Torkmetreyi o değere ayarlayınız (Ayar değeri daima düşük değere yakın olmalı ve torkmetre ölçü dışında ayarlanmamalıdır.).
Uygun tork değeri girildikten sonra torkmetreyi kilitleyiniz.
Tek yönlü mekanizmanın dönmesi gerektiği yönde dönüp dönmediğini kontrol ediniz.
Torkmetreye ihtiyaç halinde uygun uzatma kolu ve sonrasında lokma anahtarını takınız.
Torkmetreyi tutma kolunu merkezinden kavrayınız ve torkmetreye uzatma kolu takmayınız.
Torklama işlemi için rahat ve uygun bir duruş sağlayınız.
Torklamayı yavaş ve yumuşak bir hareketle yapınız.
Klik sesini duyduğunuzda veya hissettiğinizde torklamayı durdurunuz.
Torkmetreyi ne tam sıkılı ne de tam gevşek durumda bırakınız.
Torkmetreyi sola doğru tamamen çevirip sonra bir miktar sıkarak kilitleme bileziğini kilitleyiniz (Bu şekilde yapılmazsa içerisindeki yay zamanla arıza yapar).
İş bitiminde torkmetreyi kutusuna koyunuz ve daima orada muhafaza ediniz.
