Hareket Kontrol Sistemleri Dersi 1. Dönem 1 Yazılı Sınavı

Hareket Kontrol Sistemleri Dersi 1. Dönem 1 Yazılı Çalışma Soruları için Hazır Sınavlar

Hareket kontrol sistemleri dersi 1. Dönem 1 Yazılı sınavı için aşağıdaki örnek sorular hazırlanmıştır. Sınav senaryosuna göre istenilen konu başlığından sorular seçilebilmesi için soru sayısı fazla tutulmuştur.

Hareket Kontrol Sistemleri Dersi 1. Dönem 1 Yazılı Sınavı çalışma sorularıdır.

2025-2026 Sorular:

1. İş sağlığı nedir?
   • Bütün mesleklerde çalışanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden iyilik hâllerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.
2. İş güvenliği nedir?
   • İşçinin yaşamına ve vücut bütünlüğüne yönelik tehlikelerin ortadan kaldırılması, çalışanların bedensel ve ruhsal özelliklerine uygun işlere yerleştirilmesi ve iş ortamı oluşturulması için yapılan çalışmalardır.
3. İş sağlığı ve güvenliğinin amaçları nedir? (5 madde yazınız)
   1. İş yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirmek.
   2. Çalışanların sağlığını fiziksel, ruhsal ve tıbbi açıdan korumak.
   3. Çalışanları, çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden korumak.
   4. Ortaya çıkan sağlık sorunlarını, meslek hastalıklarını tespit etmek ve tedavilerini sağlamak.
   5. Uğradıkları iş kazası veya meslek hastalığı sonucu zarar gören çalışanların uygun işlerde çalışmalarına olanak sağlamak.
   6. Meydana gelen zararların derecelerini objektif, bilimsel ve etik yollarla tespit etmek ve değerlendirmek.
   7. Maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak.
4. Kişisel koruyucu donanım nedir?
   • Kişisel koruyucu donanımlar; çalışanların sağlıklı ve güvenli olarak çalışmalarını sağlamak amacıyla, gerek kaynağında kontrol altına alınamayan risklere karşı koruyucu olarak gerekse mevcut şartları daha iyiye taşımak için bir kişi tarafından giyilmek, takılmak veya elde tutulmak üzere, temel sağlık ve güvenlik gereklerini yerine getirmek amacıyla tasarlanmış teçhizat veya cihazdır.
5. Aşağıdaki şekilde görülen kişisel koruyucu donanım kullanımı ile ilgili görseller neyi ifade etmektedir?
   
   1. Yüz siperliği kullan
   2. Kulak koruyucu kullan
   3. Gözlük kullan
   4. Baret giy
   5. Koruyucu kıyafet giy
   6. İş ayakkabısı giy
   7. Eldiven giy
   8. Maske tak
6. Makine kullanma talimatlarında dikkat edilecek hususlar nelerdir? (5 madde)
   1. Atölyede bulunan makinelerin çalıştırılıp durdurulması için yapılması gereken işlemler çalışma talimatlarında bulunur.
   2. Çalışma talimatları makinelerin yakınında herkesin görüp okuyabileceği şekilde düzenlenmiştir.
   3. Çalışmaya başlamadan önce çalışma talimatları mutlaka okunmalıdır.
   4. Makinelerin açma, kapama ve acil durum butonları makinelerin üzerinde bulunur.
   5. Açma, kapama butonunda; üzerinde tek çizgi bulunan taraf açma, üzerinde sıfır işareti olan taraf kapama görevi yapar.
   6. Makineler çalışırken oluşabilecek tehlikeli durumlarda acil durum butonları kullanılarak makine kapatılır.
   7. Öğrenciler, öğretmenlerinin bilgisi dâhilinde veya nezaretinde makinelerde çalışabilir.
   8. Görev ve yetkisi olmayan hiçbir öğrenci makinelerde çalışamaz.
   9. Makinelerde çalışılırken kişisel koruyucu donanımlar mutlaka takılmalıdır.
7. Motorlu araçlar tamir alanının tümünü kapsayan bakım ve onarım işlerinde tehlike oluşturan hususlar nelerdir? (5 madde)
   1. Kapalı yerlerde çalıştırılan motorlardan çıkan egzoz gazları zehirlenmeye neden olabilir.
   2. Çalışmakta olan taşıtın, açıkta dönen motor ya da mekanik aksamlarına iş elbisesi gibi giysiler kaptırılabilir.
   3. Benzin, motorin, motor yağı gibi kolaylıkla alev alan yanıcı maddelerin yakınında ateş ve kıvılcım gibi tutuşturucu maddeler bulundurulması hâlinde yangın çıkabilir.
   4. Taşıtın akü bakımının yapılması sırasında, asitli su sıçraması sonucu yanıklar oluşabilir.
   5. Kaporta boyama işlemleri sırasında boya zehirlenmeleri meydana gelebilir.
   6. Motor ve mekanik onarımlar sırasında, herhangi bir işlem ya da alet kullanım hatasından yaralanmalar meydana gelebilir.
   7. g. Alet ve takımların amacı dışında kullanılması da büyük tehlike oluşturur.
8. Yangın söndürme tüpünü kullanma yöntemi nasıldır? (4 madde)
   • Rüzgârı arkanıza alınız.
   • Söndürücünün pimini çekiniz.
   • Ateşin kaynağına yöneltiniz.
   • Söndürücü maddeyi sıkınız.
9. Yangın anında yapılması gerekenler nelerdir? (5 madde)
   1. Telaşa kapılmadan çevrede yangın ihbar butonu varsa ona basılmalıdır.
   2. Yangın söndürme ekibi (itfaiye) yetkilisine yangının adresi en kısa ve doğru şekilde mümkünse yangının cinsi ile birlikte (bina, benzin, araç vb.) bildirilmelidir.
   3. İtfaiye gelinceye kadar mümkünse yangını söndürmek için eldeki yangın söndürme tüpü, su, kum vb. mevcut imkânlardan yararlanılmalıdır.
   4. İlk önce kişinin kendi güvenliği sonra başkalarının güvenliği dikkate alınmalıdır.
   5. Yangın kapalı alandaysa yayılmasını önlemek için kapı ve pencereler kapatılmalıdır.
   6. Alevler çoğalmışsa ve binadan çıkış olanaksızsa pencereden dışarıdakilerle iletişim kurulmaya çalışılmalıdır.
   7. Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek ve sürünerek hareket edilmeli, ağız ve burun ıslak bez ya da mendille kapatılarak nefes alınmalıdır.
   8. Duman ve yanık kokusu başka odadan geliyorsa kapılar açılmamalı, duman ya da koku gelen odanın kapısına dokunulmamalıdır.
   9. Kıyafetler alev almışsa koşulmamalı, durup yere yatarak yuvarlanılmalıdır. Battaniye türü örtüler alınarak alevler boğulmaya çalışılmalıdır.
   10. Vücutta yanık varsa yanık olan kısım hemen soğuk suya tutulmalıdır.
10. Çalışmaya başlamadan önce motorlu araçlar onarım atölyesinde alınması gereken iş güvenliği önlemleri nelerdir? (5 madde)
    1. Güvenli ve bilinçli bir şekilde çalışmaları için çalışanlar iş güvenliği kursuna katılmalıdır.
    2. İşe uygun kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır
    3. Herhangi bir iş kazası sonucunda oluşabilecek yaralanmalarda ilk müdahale için iş yerinde ilk yardım malzemeleri bulundurulmalıdır.
    4. Benzin, motorin, motor yağı gibi kolaylıkla alev alan yanıcı maddelerin yakınında ateş ve kıvılcım gibi tutuşturucu maddeler bulundurulması hâlinde yangın çıkabilir. Yangın çıkma ihtimaline karşı yeterli miktarda yangın söndürücü bulundurulmalıdır.
    5. El takımları kullanılmadan önce daima genel bir kontrolden geçirilmeli bozuk, kırık, çatlak vb. durumda olanlar kullanılmamalıdır.
    6. Gürültü ve zararlar için önlem alınmalı, gerekiyorsa duvarlar ses emici malzemelerle kaplanmalıdır. Çalışılacak ortamın gürültü seviyesinin ölçümü yapılmalıdır.
    7. İşe emniyetle başlamak için taşıt ve çevresi tehlike oluşturabilecek durumlar bakımından kontrol edilmelidir.
    8. Kullanılmadan önce liftin gerekli kontrolleri yapılarak arıza tespiti hâlinde arıza giderilmelidir. Çalışma alanı kontrol edilerek tehlikeli durumlar tespit edilmelidir. Aksaklıklar bulunuyor ise gereken önlemler alınarak çalışılan yer güvenli bir duruma getirilmelidir.
    9. Bakım ve onarımı yapılacak taşıtın emniyet tertibatlarının (örneğin el freni) çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.
    10. El matkap makinesi, spiral taşlama makinesi gibi elektrikli el aletleri kullanılmadan önce yetkilileri tarafından kontrol edilmeli; topraklaması arızalı, motoru kıvılcımlı, priz, fiş anahtar bağlantıları bozuk olanlar kesinlikle kullanılmamalıdır.
11. Çalışma esnasında motorlu araçlar onarım atölyesinde alınması gereken iş güvenliği önlemleri nelerdir? (5 madde)
    1. Çalışanlar, çalıştıkları yerin her zaman düzenli, temiz ve tehlikesiz durumda olmasına dikkat etmelidir.
    2. El aletleri ve takımlar daima dikkatli, yerli yerinde ve amacına uygun işlerde kullanılmalıdır.
    3. El aletleri ve takımları, iş yeri veya atölye dışındaki çalışmalarda takım sandığı içinde veya çantalarda taşınmalı, elde ve ceplerde taşınmamalıdır.
    4. Çalışma sahasında bulunan tüm çalışanlar yaptıkları işe uygun koruyucu kişisel donanım kullanmalıdır.
    5. Çalışanların kayarak düşmesine sebep olabilecek yağ, mazot gibi petrol ürünleri ve diğer maddelerin hemen temizlenmesi gerekir.
    6. Çalışılan yerde çalışmayı kolay ve güvenli duruma getirmek için takım dolabı ve masası (sehpası) kullanılmalıdır.
    7. Atölye içinde; hurda parçalar, kırpıntı, talaş, diğer malzeme veya parçalar ayrı ayrı toplanarak gerekli yerlere konulmalıdır.
    8. Taşıt lifte kaldırılırken ve iş bitip indirilirken azami dikkat gösterilmeli, taşıt kaldırıldıktan sonra liftin altındaki uygun yerlere ayaklı sehpalar (stantlar) konularak gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
    9. Krikoyla kaldırılmış taşıtlar sehpaya alınmadıkça taşıtın altına girilmemeli, bu iş için güvenlik önlemleri alınarak hidrolik liftler ya da takoz kullanılmalıdır.
    10. Bakım ve onarım amacıyla ön tarafı kaldırılmış taşıtın arka tekerleklerine, arka tarafı kaldırılmış taşıtın da ön tekerleklerine takoz konulmadan altına girilmemelidir.
    11. Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddeler (benzin, tiner, mazot, gaz yağı vb.) açıkta ve bir önlem almadan bırakılmamalıdır.
    12. Tehlikeli işlerde gerekli önlemler alınmadan çalışılan yerden uzaklaşılmamalıdır.
12. İş bitiminde motorlu araçlar onarım atölyesinde alınması gereken iş güvenliği önlemleri nelerdir? (5 madde)
    1. İş bitiminde veya mesai bitiminde çalışma yerindeki ve atölyedeki bütün elektrikli aletler kapatılıp fişleri çekilmeli, diğer el aletleriyle birlikte temizliği yapılıp yerlerine konulmalıdır.
    2. El aletleri sürekli bakım isteyen aletler olduğu için hemen her işin başlangıcında ve bitiminde bu aletlerin sağlamlığı kontrol edilmelidir.Çalışılan atölyenin temizliği yapılmalı ve diğer malzemeler tehlike oluşturmayacak şekilde uygun bir yere konulmalıdır.
    3. Çalışmalar sonunda biriken atık maddeler türlerine göre ayrılarak bu maddeler için hazırlanmış geri kazanım kutularında toplanmalıdır.
    4. Bakım ve onarım işlemleri sonunda ortaya çıkan zararlı ve tehlikeli atıklar çok iyi izole edilmeli ve geçici olarak depolanmalıdır.
13. Aşağıdaki sembolün adı nedir?
    
    Mobius Döngüsü
14. Geri kazanımın yararları nelerdir? (5 madde)
    1. Çevre korunur.
    2. Enerji tasarrufu sağlanır.Atık miktarı azaltılmış olur.
    3. Çöp alanlarının kısa sürede dolması önlenir
    4. Ekonomiye katkı sağlanır
    5. Doğal ve millî kaynaklar korunur.
15. Kriko nedir?
    • Kriko, ağır yükleri kısa mesafelerde kaldırmak, yüksek basınç uygulamak ve çeşitli parçalardan oluşan malzemeleri desteklemek için kullanılan, çoğunlukla elle çalıştırılan bir mekanik alettir.
16. Taşıtın liftte kaldırılması işleminin uygulanması sırasında beklenen tutum ve davranışlar nelerdir? (5 madde)
    1. Güvenlik kurallarına, uyarılara, kılavuzlara, talimat ve emirlere eksiksiz uymak.
    2. Sorumluluklarını bilmek ve yerine getirmek.
    3. Tehlike durumlarında öğretmenini bilgilendirmek.
    4. Atölye ya da iş yerine ait araç gereç ve ekipmanın kullanımına özen göstermek.
    5. Kendi ve diğer kişilerin güvenliğini gözetmek.
    6. Tehlike durumlarını dikkatle algılayıp değerlendirmek ve gereken önlemleri almak.
    7. Atölyede yetkisinde olmayan eksik ve kusurları öğretmene bilgilendirmek.
    8. Taşıma ve kaldırma donanımını (krikolar ve liftler) doğru şekilde kullanmak.
    9. Öğrenmeye ve öğrendiklerini uygulamaya istekli olmak.
    10. Mesleği ve görevi ile ilgili yenilikleri takip etmek.
    11. Atölyede veya iş yerinde beraber çalışma ilişkisine saygı göstermek ve uygulamak.
    12. Çalışma zamanını yaptığı işe uygun şekilde etkili ve verimli kullanmak.
    13. Dikkatli ve titiz şekilde çalışmak.
17. Arkadan itişli bir taşıtta güç aktarma organları içten yanmalı motordan başlayarak tekerleğe kadar sırasıyla nelerdir?
    • Motor- Kavrama- Vites Kutusu- Şaft- Diferansiyel-Aks-Tekerlek
18. Önden çekişli bir taşıtta güç aktarma organları içten yanmalı motordan başlayarak tekerleğe kadar sırasıyla nelerdir?
    • Motor- Transaks (Kavrama- Vites Kutusu- Diferansiyel)-Aks-Tekerlek
19. Kavrama sisteminin tanımı nedir?
    • Döner hâldeki bir parçanın hareketini aynı eksen üzerinde bulunan diğer bir parçaya iletmek veya iletilmekte olan bu hareketi istenildiği zaman kesmek amacıyla kullanılan tertibata kavrama denir.
20. Taşıtın hareketini karşı oluşan dış kuvvetler nedir? Nelerden oluşur? (4 madde)
    • Taşıta, hareketi yönünün tersi istikamette etki ederek hareketini azaltmaya veya taşıtı tamamen durdurmaya çalışan kuvvetlere dış direnç kuvvetleri denir.
      • Dış direnç kuvvetleri şunlardır:
        1. Hava direnci
        2. Yokuş direnci
        3. Yuvarlanma direnci
        4. Atalet direnci
21. Motorun ve güç aktarma ünitelerinin çalışmaları sırasında meydana gelen parazit kayıp nedir?
    • Motorun ve güç aktarma ünitelerinin çalışmaları sırasında meydana gelen sürtünme kuvvetleri, atalet momentleri, burulma momentleri etkisi ile oluşan hareket ve moment kayıplarına parazitik kayıp denir.
22. Motorun çalışmasına özgü parazitik kayıpların yaşandığı parçalar nelerdir?
    • Alternatör, turbo şarj, süper şarj, devridaim pompası (su pompası), klima kompresörü, hidrolik direksiyon pompası ile yağ pompası gibi ünitelerdir.
23. Aşağıdaki güç aktarma organlarının yaklaşık verimleri nedir?
    1. Kavrama verimi: ……………………………………….
    2. Dişli kutusu (şanzıman) verimi: …………………
    3. Diferansiyel verimi: ………………………………….
    4. Şaft ve bağlantılarının verimi: ………………….
    5. Tekerlek yatakları ve lastikler: ………………….
       1. Kavrama verimi: 0,99
       2. Dişli kutusu (şanzıman) verimi: 0,96
       3. Diferansiyel verimi: 0,95
       4. Şaft ve bağlantılarının verimi: 0,98
       5. Tekerlek yatakları ve lastikler: 0,98
24. Kavramada mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Bu kaybın nedeni kavrama diski üzerinde hareket iletimi sırasında oluşan kaçırma durumudur.
25. Vites kutusunda mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Hareket iletimi sırasında yağlama yağı kullanılmasına rağmen dişlilerde temas nedeniyle oluşan sürtünme etkisi ile bir miktar hareket kaybı oluşur. Ayrıca dişlilerin bağlı olduğu millerin vites kutusu gövdesindeki yataklama elemanlarında da sürtünmeler etkisi ile hareket kayıpları meydana gelir. Bu hareket kayıpları neticesinde motor gücünde bir miktar kayıp meydana gelir.
26. Kardan milinde (şaft) mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Kardan milinin şanzımandan aldığı dönüş hareketini iletmesi esnasında üniversal mafsalların çalışması sırasında oluşan açı değişmeleri hareket iletiminde bir miktar kaybın oluşmasına neden olmaktadır.
27. Diferansiyelde mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Diferansiyel mekanizması yağlama yağı ile yağlanmasına rağmen dişliler üzerinde oluşan sürtünme kuvvetleri ve dişli yataklama elemanlarında oluşan sürtünme kuvvetlerinin etkisi ile bir miktar hareket kayıplarının meydana gelmesine neden olur.
28. Aks milinde mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Yataklama elemanlarının (rulman) sürtünme kuvveti oluşturması ve bu nedenle milin hareketini yavaşlatmaya çalışması sonucunda bir miktar hareket kaybı meydana gelir.
29. Tekerleklerde mekanik verim kaybı neden oluşur?
    • Taşıtın hareketi esnasında tekerlek yuvarlanırken lastiğin deformasyonundan ve yatak sürtünmelerinden oluşan tekerlek direnç kuvvetlerine yuvarlanma direnç kuvveti denir. Yapılan araştırmalara göre yuvarlanma direnç kuvveti yakıt tüketimini %20 oranına kadar etkilemektedir. Ayrıca yuvarlanma direnç kuvvetindeki %5 azalma yakıt tüketimini %1 azaltmaktadır.
30. Aşağıdaki görülen şemada taşıtın çekiş ve motor konumu nedir?
    
    Taşıtın önü
    Motor önde, taşıt eksenine dik ve çekiş önde
31. İçten yanmalı motorlu araçlarda kavrama kullanımın nedenleri nelerdir? (4 madde)
    1. Taşıt motoru çalışırken vites kutusu da vites durumundayken motor hareketinin tekerleklere kadar iletilerek taşıtın harekete geçirilmesi gerekir. Kavrama, tutma durumundayken motordan aldığı güç ve momenti dönme hareketi şeklinde vites kutusuna ileterek bu hareket geçişini sağlar.
    2. Vites kutusu vites durumunda olsa dahi taşıt durur hâlde iken taşıt motorunun çalışmasına devam edebilmesi için motor hareketinin vites kutusuna geçişinin önlenmesi gerekir. Bu çalışmayı kavrama bırakma (ayırma) durumundayken gerçekleştirir.
    3. Motordan gelen hareket iletimini kesmeden vites kutusunda bir hız (vites kademesi) durumundan diğer bir hız durumuna geçiş yapmaya çalışmak, vites dişlilerinin devir sayılarını eşit duruma getirmeye çalışan senkromeç mekanizmasının kısa zamanda arızalanmasına neden olur. Bu nedenle vites kutusunun bir vites kademesinden diğer bir vites kademesine geçiş yapabilmesi için motor hareketinin geçici bir süre kesilmesini kavrama mekanizması sağlar.
    4. Taşıtın ilk harekete geçişi, ani hızlanması ve yavaşlaması sırasında hareket ileten parçaların hasardan korunması için motor hareketinin vites kutusuna yumuşak ve sarsıntısız olarak iletilmesi gerekir. Bu çalışmayı sağlamak için kavrama sistemine ihtiyaç duyulur.
32. Taşıtlarda kullanılacak kavramanın tipi taşıtın hangi teknik özelliklerine bağlı olarak değişir? (4 madde)
    1. Taşıt motorunun üreteceği güç
    2. İletilecek tork miktarı
    3. Taşıtın yük taşıma kapasitesi
    4. Vites kutusunun türü (mekanik ya da otomatik vites kutusu)
33. Kavramada aranan özellikler nelerdir?
    1. Vites durumunun kolay ve sessiz olarak değiştirilmesi için kavrama diski hafif yapılmalı, böylece atalet momenti düşük olmalı.
    2. Krank milindeki burulma titreşimlerini vites kutusuna iletmemeli.
    3. Kavramış durumda iken kaçırmamalı.
    4. Serbest duruma geçmesi (ayırma, çözülme, bırakma durumu) için debriyaj pedalına uygulanması gereken kuvvet az olmalı.
    5. Debriyaj kaçırması adı verilen kısmi kavramalardaki kaymalardan oluşan ısıya dayanıklı olmalı.
    6. Isıyı kolaylıkla dış ortama atabilmeli.
    7. Kolay ve sessiz vites değişimi için harekete geçişini çabuk gerçekleştirmeli (Ataleti düşük olmalı.).
    8. Bakımı kolay olmalı.
    9. Üretimi ekonomik olmalı.
34. Gelişim sırasına göre kavrama çeşitleri nelerdir?
    1. A. Sürtünme diskli kavrama
       1. Yağlı kavrama
       2. Kuru kavrama
    2. B. Tamburlu kavrama
    3. Tek diskli kavrama
    4. Çok diskli kavrama
    5. Hidrolik kavrama
    6. Tork konvertörü
    7. Elektromanyetik kavrama
35. Tek diskli mekanik tip kuru sürtünmeli kavrama hangi kısımlardan oluşur?
    1. Volan ve dişlisi
    2. Baskı düzeni
       1. Baskı plakası
       2. Diyafram yay
       3. Gövde muhafazası
       4. Debriyaj (kavrama) diski
       5. Ayırma çatalı
       6. Baskı bilyesi (ayırma yatağı)
       7. Ayırma parmakları
    3. Debriyaj pedalı hareket iletim mekanizması
36. Volanın görevleri nelerdir?
    1. Volan, iş zamanında bir miktar enerjiyi üzerine alarak diğer zamanlarda pistonların kolayca ölü noktaları aşmasını sağlar.
    2. Motorun bütün devirlerinde devir dalgalanmalarını önleyerek krank milinin düzgün ve dengeli dönüşünü sağlar.
    3. Kavramaya yataklık eder. Başka bir ifadeyle kavrama ünitesi volan üzerine takılır ve kavrama diskine hareket veren bir kavrama parçası olarak da görev yapar.
    4. Ayrıca volanın üzerinde bulunan dişlinin marş motoru dişlisi yardımıyla döndürülmesi ile motora ilk hareket verilir.
37. Çift kütleli volanın yapısı nasıldır?
    • Çift kütleli volan, tek parçalı volandan farklı olarak birbirlerine karşı dönecek şekilde monte edilmiş iki parçadan oluşur. İki parça arasına gresle yağlanan dairesel yay şeklinde bir sönümleme sistemi bağlanmıştır. Bu sayede motordan iletilen tork veya devirde ani artma veya azalma durumunda oluşacak burulma titreşimlerini yumuşatarak sönümleyen (yok eden) hareket iletim elemanıdır. Bu çalışma özelliğiyle kavrama diskinin üzerindeki burulma yükünün azaltılmasına da katkı sağlar.
38. Çift kütleli volanda yapılan aşınma arıza kontrolleri nelerdir?
    • Aşınma arıza kontrolleri şunlardır:
      1. Volanın dönüş yönünde serbest hareket kontrolü
      2. Yanal hareket (radyal oynama) kontrolü
39. Volan hangi malzemeden yapılır?
    • Genellikle grafitli dökme demirden veya dövme çelikten yapılır. Ayrıca volan malzemesi olarak çelik alaşımlar da kullanılmaktadır.
40. Kavrama sisteminde baskı düzenini oluşturan kısımlar nelerdir?
    1. Baskı plakası
    2. Diyafram yay
    3. Gövde muhafazası
    4. Debriyaj (kavrama) diski
    5. Ayırma çatalı
    6. Baskı bilyesi (ayırma yatağı)
    7. Ayırma parmakları
41. Baskı plakasının görevi nedir?
    • Baskı plakasının kavrama diskine baskı kuvveti oluşturmasını diyafram yay sağlar. Böylece baskı plakası kavrama diskini volana temas ettirerek oluşan sürtünme kuvvetinin etkisiyle volandaki motor dönme hareketinin, kavrama diskine geçmesini sağlar.
42. Kavrama mekanizmasını oluşturan baskı sisteminde hangi yaylar kullanılır?
    • Kavrama mekanizmasında baskı kuvvetini oluşturmak için helisel yay ya da diyafram yay kullanılır.
43. Kavrama mekanizmasını oluşturan baskı sisteminde kullanılan diyafram yayın özellikleri nelerdir?
    • Kavrama tertibatı içinde, dış kısmı baskı plakasına bağlıdır. Çevresine yakın yere yeterli sayıda mesnet halkası (boşluk) oluşturulur. Mesnet halkaları, cıvatalar veya perçinler yardımıyla kavrama muhafazasına bağlanır. Ayırma parmağı görevini yapan iç kısmı dilimli biçimdedir.
44. Diyafram yaylı baskı sistemi kullanılan kavrama mekanizmasında çalışma nasıldır?
    •  Ayırma yatağı, yayın merkezdeki ucuna (iç ucuna) eksenel kuvvet uygulamadığı zaman diyafram yayın dış kısmı baskı plakası üzerine baskı kuvveti uygular ve kavrama sağlanır. Pedala basıldığında ayırma yatağı diyafram yaya temas edecek şekilde hareket ettirilir. Ayırma yatağı yayın merkezdeki ucuna eksenel kuvvet uygular ve ayırma işlemi başlar.
45. Debriyaj (kavrama) diskinin görevi nedir?
    • Volan sürtünme yüzeyi ile baskı plakası sürtünme yüzeyi arasında sıkıştırılarak motorun dönüş hareketini volan yüzeyinden alarak frezeli dişli göbeğine geçmiş hâlde çalışan vites kutusu giriş miline vererek hareketin vites kutusuna geçişini sağlar.
46. Debriyaj (kavrama) diskinin yapısı nasıldır?
    • Yüksek sürtünme katsayısına ve yüksek sıcaklık dayanımına sahip, iki sürtünme parçası (balata) dalgalı ve dilimli yapıdaki bir plakaya (çelik yastığa) karşılıklı olacak şekilde perçinlenmiştir. Vites kutusu giriş milinin dönmesini ve üzerinde eksenel kaymasını sağlayan içi frezeli dişli bir göbek kısmı bulunur. Kavrama diskindeki titreşim damperleri (yaylar), kavrama sırasında oluşabilecek darbe ve titreşimleri üzerlerine alarak yumuşatır.
47. Debriyaj (kavrama) diskinin parçaları nelerdir?
    1. Titreşim damperi ve yayları
    2. Perçinler
    3. Freze dişli göbek
    4. Yastık disk
    5. Sınırlama pimleri
    6. Balatalar (sürtünme elemanları)
    7. Alt plaka
    8. Balata tablası
48. Debriyaj (kavrama) diski üzerinde yer alan titreşim damperinin görevi nedir?
    • Yaylar motorun ürettiği gücün iletilmesi sırasında devirde oluşan azalıp artma değişimlerini sıkışıp açılıp kapanarak azaltır.
49. Debriyaj (kavrama) diski üzerinde yer alan yastık diskin görevi nedir?
    • Yastık yayın dalgalı yapısı sayesinde kavrama diski baskı plakası tarafından sıkıştırıldığında düz duruma gelinceye kadar balatalar birbirine yaklaşarak sürtünmeyi ve bir miktar kaymayı devam ettirerek hareketin sarsıntısız ve yumuşatılarak şanzıman giriş miline iletilmesini sağlar.
50. Debriyaj (kavrama) diski üzerinde yer alan balataların malzemesi nedir?
    • Basınca ve ısıya dayanıklı olan yüksek sürtünme özelliği bulunan malzemelerden yapılır. Bakır teli, pirinç tel, çelik yünü, taş yünü, cam elyaf, alüminyum oksit, para-aramid, ip, pamuk, akrilik gibi malzemelerin reçine yardımıyla birleştirilmesiyle üretilir.
51. Debriyaj (kavrama) sisteminde yer alan baskı bilyesi çeşitleri nelerdir?
    1. Bilyeli (Rulmanlı) Tip
    2. Grafit Yüzeyli Tip
52. Mekanik kuru diskli sürtünmeli debriyajın kavrama anında çalışması nasıldır?
    • Debriyaj pedalına basılmadığı durumda baskı plakası diyafram yayın yardımıyla kavrama diskini volan yüzeyine büyük bir kuvvetle bastırır. Bu durumda motor hareketi volan yüzeyinden kavrama diskine geçerek göbeğine bağlı bulunan vites kutusu giriş miline geçer. Bu durum debriyajın kavrama durumudur ve kavrama diski motor hareketini iletme görevini yerine getirir.
53. Mekanik kuru diskli sürtünmeli debriyajın ayırma anında çalışması nasıldır?
    • Debriyaj pedalına basıldığında pedal sisteminin parçası olan ayırma yatağı diyafram yayın merkezine itme kuvveti uygular. Diyafram yayın merkezi kavrama gövdesi yönünde hareket ederken çevre kısmı ise mesnetlenme pimleri yardımıyla manivela hareketi meydana getirerek kavrama gövdesine ters yönde hareket eder.
    • Dış ucundan kendisine bağlı bulunan baskı plakasını kavrama diskinden yaklaşık 1,5-2,5 mm uzaklaşacak şekilde geriye doğru çeker. Böylece baskı plakasını kavrama diskinden ayırır. Artık kavrama diskini volana bastıran bir kuvvet yoktur ve kavrama diski serbest kalır. Bu durumda kavrama diski prizdirekt miline hareket veremediği için vites kutusuna hareket geçişi de kesilmiş olur ve motor vites kutusunu döndürmeden çalışabilir.
54. Debriyaj pedal mekanizması hangi parçalardan oluşur?
    1. Pedal destek elemanı
    2. Pedal mili
    3. Pedal
    4. Rondela
    5. Burç
    6. Pim
    7. Somun
    8. Geri dönüş yayı
    9. Pedal yastığı
    10. Pedal çarpma tamponu
    11. Pedal sensörü
55. Debriyaj pedalı hareket iletim çeşitleri nelerdir?
    1. Mekanik Ayırma Sistemleri (Pedalı Mekanik Kumandalı Debriyaj)
       1. Tel Halatlı Mekanik Sistem
       2. Manivelalı Mekanik Sistem
    2. Hidrolik Ayırma Sistemleri (Pedalı Hidrolik Kumandalı Debriyaj, Hidrolik Basınçlı Kumanda)
    3. Elektrikli Ayırma Sistemleri (Pedalı Elektrik Kumandalı Debriyaj, Elektromanyetik Enerjili Kumanda)
56. Tel halatlı mekanik tip debriyaj pedalı kumanda tertibatı hangi parçalardan oluşur?
    1. Kavrama pedalı
    2. Kavrama pedalı hareket iletme çubukları
    3. Debriyaj halatı (çelik tel)
    4. Kavrama ayırma çatalı
    5. Çatal geri getirme yayı
    6. Baskı bilyesi (ayırma yatağı)
    7. Ayırma parmakları (ya da diyafram yayın merkezi)
    8. Debriyaj pedal boşluk ayar mekanizması
57. Debriyaj pedal boşluğu niçin önemlidir?
    • Pedal serbest durumda iken ayırma yatağı ayırma parmaklarına değmemelidir. Ayırma yatağı ayırma parmaklarıyla devamlı temas hâlinde olursa parmaklarla birlikte döner ve kısa sürede bozulur. Ayırma yatağı parmaklar üzerinde baskı uygulayarak temas hâlinde kalırsa kavrama diski, volan ve baskı plakası arasındaki sıkıştırma kuvvetinin azalması nedeni ile sürtünme azalır. Sonra kayma meydana gelir, parçalar çok ısınır, motor torku tam olarak tekerleklere iletilemez ve sonuçta taşıtın çekişi azalır.
58. Debriyaj pedalı boşluk değeri nasıl kontrol edilir?
    • Pedal geri getirme yayı çıkartılır, pedala elle basılır, belli bir noktaya gelince sertlik hissedilir. Bu aradaki mesafe pedal boşluğudur.
59. Pedalı hidrolik kumandalı debriyaj sisteminin yapısı nasıldır?
    • Kavrama pedalı ile kavrama çatalı arasına mekanik parçalar yerine merkez pompası (üst merkez silindiri), debriyaj ayırma silindiri (alt merkez) ve bu parçaları birbirine bağlayan hidrolik borusu yerleştirilmiştir. Ayrıca pedal hareketini hidrolik basınca dönüştürüp ayırma çatalında itme kuvveti sağlamak için hidrolik yağ kullanılır. Merkez pompası ve ayırma silindiri birbirine benzer yapıda olup birer adet itme pistonuna sahiptir.
60. Pedalı hidrolik kumandalı debriyaj sisteminde debriyaj ana merkez silindiri hangi parçalardan oluşur?
    • Debriyaj ana merkezi; hidrolik yağ deposu, piston, piston o-ringi, silindir gövdesi ve valflerden oluşur.
61. Hidrolik debriyaj sisteminde pedal boşluk ayarı nasıl yapılır?
    • Ayarlanabilir tip ayırma silindirinde debriyaj, ayırma çatalının hareket etme mesafesi itici çubuk üzerinde bulunan ayar somunu yardımıyla itici çubuk boyunun değiştirilmesi ile ayarlanır. Çatala bağlı olan çubuğun boyu, kısaltılıp uzatılarak boşluk ayarı yapılır. Boşluk ayarı yapılırken çatalı çubuğa bağlayan kontra somun sıkılır veya gevşetilir. Böylece çatalın konumu değiştirilerek ayırma yatağının parmaklara olan mesafesi ayarlanmış olur.
62. Kendinden ayarlı (otomatik) tip ayırma silindiri yapısı nasıldır?
    • Kendinden ayarlı tip ayırma silindirinde geri getirme yayı yoktur. Bunun yerine ayırma çatalını itici çubuk ile devamlı temasta tutmak için ayırma silindirinin içine konik bir yay yerleştirilmiştir. Böylece piston ve itme çubuğu yeterli bir kuvvetle itilerek baskı yatağı çalışma boşluğunun aynı değerde tutulması sağlanır.
63. Pedalı hidrolik kumandalı debriyaj sisteminin çalışması nasıldır?
    • Pedalı hidrolik kumandalı debriyaj sisteminde kavrama pedalı ile çatal arasına yerleştirilen üst merkez ve debriyaj ayırma silindiri oldukça basit bir yapıya sahiptir. Kavrama pedalına basıldığı zaman, itme çubuğu aracılığı ile üst merkez silindiri pistonu ileri hareket eder ve önündeki hidrolik yağın basıncını arttırarak hidrolik borusu vasıtasıyla debriyaj ayırma silindirine gönderir. Ayırma silindiri pistonu ileriye doğru hareket ederek itme çubuğu yardımıyla ayırma çatalına hareket verir. Ayırma çatalı da ayırma yatağını ayırma parmaklarına bastırarak kavramayı hareket iletmez duruma getirir. Kavrama pedalı serbest bırakıldığında kavrama baskı yayları ve çatal geri getirme yayı normal konumuna gelirken hidrolik silindir pistonuna da zıt yönde kuvvet uygulayarak onunda geriye doğru çekilmesini sağlar. Pistonun geriye doğru hareketi hidrolik yağın geri itilerek merkez pompasına dönüşünü sağlar. Böylece kavrama, hareket iletebilecek duruma gelir.
64. Elektronik kontrollü kavrama sistemi hangi verileri kullanarak çalışır?
    • Motor hızı, vites kolu pozisyonu, vites durumu ve fren pedal pozisyonu bilgilerinden yararlanarak çalışır.
65. Kavrama pedalı bırakıldığında sarsıntılı ve ani kavrama oluşabilir. Bu durumun sebebi nedir?
    1. Pedal kumanda sisteminde ayarsızlık ve sıkışma nedeniyle oluşabilecek tutukluk yapma durumunda çubuklar aniden serbest kalarak debriyajın ani kavramasına ve taşıtın ileriye doğru sıçramasına neden olur.
    2. Debriyaj disk yüzeylerinin oluşan yüksek ısı nedeniyle sertleşerek camlaşması ani kavramaya neden olur.
    3. Balataların yastık yaylara bağlantısını sağlayan perçinlerin gevşemesi ani tutmaya yol açar.
    4. Debriyaj diski frezeli göbeğinin yağsız kalması ya da prizdirekt mili kamalı kanallarında oluşan çapaklar nedeniyle oluşan tutukluk ani tutmaya yol açar.
    5. Kavramanın motora olan bağlantısının kırık ya da gevşek olması da debriyajda ani tutmaya ve eksen bozukluğu nedeniyle sürtünme elemanlarında dengesiz ve anormal aşınmaya neden olur.
66. Debriyaj pedalına tamamen basıldığında baskı plakasının yeterince geriye çekilememesi nedeniyle debriyaj diskinin serbest duruma getirilemediği durumda arıza nedenleri nedir?
    1. Pedal boşluk ayarının yüksek değerde olması pedala basıldığı durumda baskı plakasını yeterince geriye doğru çekmeyeceğinden debriyaj diskinin boşa çıkmasını engeller.
    2. Pedal boşluk ayarı uygun değerde olduğu hâlde tam ayırmama arızası devam ediyorsa baskı plakasında ve debriyaj diskinde çarpıklık ya da disk balatalarında gevşeme vardır.
    3. Balata gevşemesinin başlıca nedeni, debriyaj pedalının sıklıkla aniden bırakılarak disk balatalarının üzerine ani yük bindirilmesidir. Ani yüklenme disk balatalarında sıyrılma oluşmasına da neden olur.
67. Debriyajda oluşan kaçırma durumda arıza nedenleri nedir?
    1. Pedal ayarının bozulması veya yanlış yapılması, baskı yatağının ayırma parmaklarından tam uzaklaşmasını önler. Pedal tam bırakıldığı durumda bile kavrama, kısmen kavrama yapacağından kaçırma yaparak çalışır.
    2. Pedal çubuk bağlantılarındaki tutukluklar, geri getirme yaylarının kırık olması pedalın normal durumuna gelmesine kısmen veya tamamen engel olabilir. Bu nedenlerle kavrama, tam kavrama konumunu sağlayamaz. Mekanik bağlantıların ayarlanarak normal şekilde çalışmasının sağlanması, baskı yatağı ve pedal boşluk ayarlarının uygun şekilde yapılması kavramanın kaçırma yapmasını önler.
    3. Balataları aşınmış ya da yağlanmış olan debriyaj diski kavramanın kayma yapmasına neden olur.
    4. Eğilmiş olan baskı plakası ya da volan da kavramanın kayma yapmasına neden olur.
    5. Kavrama kayarak çalıştığında debriyaj balatası, volan ve baskı plaka yüzeyi çabuk aşınır. Kaçırma nedeniyle oluşan sürtünme yüksek sıcaklığa neden olacağından aşıntıları hızlandırır, parçaların ömrünü azaltır ve debriyaj balatasında yanma meydana getirebilir.
    6. Oluşan yüksek sıcaklık baskı yayını yumuşatarak baskı kuvvetinin düşmesine neden olur.
    7. Volan ve baskı yüzeyinde çizikler, çatlaklar ve derin çukurluklar oluşabilir.
68. Debriyaj diskindeki çabuk aşınma arızasının nedenleri nedir?
    1. Sürücünün ayağını sürekli debriyaj pedalı üzerinde tutması nedeniyle kavrama, yarı kavrama-ayırma durumunda olacağından diskin sürtünerek çabuk aşınmasına neden olur.
    2. Özellikle şehir içi trafikte debriyajın sık kullanılması diskin daha çabuk aşınmasına neden olur.
    3. Tekerlekte patinaja yol açan ani kalkışlar ve yarım debriyajla yarı sürtünmeli kalkışlar disk aşıntısını artırır.
    4. Debriyaj ayırma işlemi sırasında pedala çok yavaş basılması ve bırakılması debriyaj diskinin kısmen kaçırıp sürtünmesine yol açtığı için diskin ömrünü kısaltır.
    5. Volanın sürtünme yüzeyi ile baskı plakasının yüzeylerinde çatlaklık, keskin girinti ve çıkıntılar balata yüzeyinde bıçak etkisi yaparak çabuk aşınmasına neden olur.
    6. Debriyaj pedal boşluk ayarının yüksek değerde olması (pedalın aşağıda kavraması) sonucunda yarı sürtünmeli çalışma gerçekleştiğinden disk aşıntısını artırır.
69. Pedala basıldığında oluşan titreşimin nedenleri nedir?
    1. Volanın yerine iyi oturtulmamış olması ya da çarpıklık (yalpa) bulunması
    2. Volan muhafazası ile vites kutusu arasında oluşan eksen kaçıklığı
    3. Vites kutusu ile motor arasında oluşan eksen kaçıklığı
    4. Kavrama ayırma parmaklarının aynı hizada yapılmaması
    5. Baskı plakası ile kavrama diski arasında oluşan çarpıklık
    6. Diyafram yaylı tip kavramada diyafram yayda oluşan çatlama veya kırıklık
70. Debriyaj pedalına basılmadığı durumda ses gelmesinin nedenleri nedir?
    1. Debriyaj diski damper yaylarının zayıflaması veya kırılması
    2. Debriyaj diski frezeli göbeğindeki frezeli dişlilerin aşınması
    3. Motor ile vites kutusu eksenleri arasındaki kaçıklık nedeniyle diskin prizdirekt mili üzerinde ileri geri hareket etmesi
71. Debriyaj pedalına basıldığı durumda ses gelmesinin nedenleri nedir?
    1. Kavrama ayırma parmaklarının uygun hizalanmaması
    2. Baskı yatağının aşınması veya yağsız kalması nedeniyle tutukluk yapması
    3. Volan göbeğinde bulunan prizdirekt kılavuz yatağının aşınması ya da yağsız kalması
    4. Pedal kumandasındaki bağlantıların yağsız kalması veya kirlenme nedeniyle tutukluk yapması
72. Tork konvertörünün tanımı nedir?
    • Tork konvertörü bir gövde içerisine konulan hidrolik yağın motordan verilen dönme hareketiyle harekete geçirilerek elde edilen hidrodinamik enerjinin (hareketli sıvı enerjisi) tork konvertörü çıkışına yerleştirilen kanatlı yapıdaki elemanı döndürmesiyle hareket iletimini gerçekleştiren güç aktarma organıdır.
73. Tork konvertörünün görevi nedir?
    1. Motorun ürettiği hareketi ve torku en az kayıpla otomatik vites kutusuna iletmek.
    2. Motorda üretilen momenti düşük devirlerde artırmak, yüksek devirlerde ise sabit tutarak direkt hareket iletiminde kullanmak.
    3. Motorda ve güç aktarma organlarında oluşan devir değişimlerini ve burulma titreşimlerini önlemek.
    4. Otomatik vites kutusuna ve yağ pompasına hareket vermek.
    5. Taşıtta aşırı yüklenme olduğunda motorun stop etmesini önlemek. Kavrama pedalı olmadığından sürücünün yapacağı kullanma hatalarını ortadan kaldırmak
    6. Kavrama pedalı olmadığından sürücünün yapacağı kullanma hatalarını ortadan kaldırmak.
74. Tork konvertörünü oluşturan parçalar nelerdir?
    • Pompa (P)
    • Stator (R)
    • Türbin (T)
    • Kapak
75. Tork konvertörünü oluşturan parçalardan pompanın yapısı nasıldır?
    • Pompanın diğer adı impellerdir. Tork konvertörü gövdesiyle tek parça hâlinde yapılır ve motor çalıştıkça krank milinden aldığı hareketle motorla birlikte döner. Pompa iç ve dış kanatçıklardan oluşur. Yağın uygun bir şekilde akışını sağlayabilmek için kanatçıklarda kılavuz bıçaklar bulunur. Tork konvertörü içinde bulunan yağ, pompanın dönmesiyle hareketlenerek santrifüj kuvvet oluşturur ve karşısında bulunan türbine çarparak harekete geçmesini sağlar.
76. Tork konvertörünü oluşturan parçalardan statorun yapısı nasıldır?
    • Stator, pompa ile türbin arasına yerleştirilmiştir ve tek yönlü kavrama üzerinden tork konvertörünün gövdesine monte edilmiştir. Türbine gönderilen yağ, türbin kanatlarına çarparak geldiği yöne yani pompaya doğru geri döner. Bu sırada stator kilitlenir ve yağın ek bir kuvvet üretebilecek açıda pompaya yönlendirilmesini sağlar. Böylece pompa daha kuvvetli şekilde dönüşünü sürdürür.
77. Tork konvertörünü oluşturan parçalardan hangisi tork artışı sağlar? Ne kadar artırır?
    • Tork artışını stator sağlamakta ve yaklaşık %30-50 arasında artırmaktadır.
78. Tork konvertörünü oluşturan parçalardan türbinin yapısı nasıldır?
    • Türbin yapısal olarak pompaya benzer. Yağın uygun açıda yönlendirilmesi için iç ve dış kanatlara sahiptir. Otomatik transmisyonun giriş miline veya prizdirekt miline bağlıdır. Pompadan merkezkaç kuvvet etkisiyle gönderilen basınçlı yağın, üzerindeki kanatlara çarpmasıyla hareketlenerek döner ve vites kutusu giriş milini döndürür.
79. Tork konvertörünün çalışma prensibi nedir?
    • Taşıt motorundan hareketini alan pompa tarafından harekete geçirilen hidrolik yağı hareketlendirilme hızına bağlı olarak oluşan merkezkaç kuvvet etkisiyle hidrodinamik basınç ve itme kuvvetine sahip olur. Basınçlı duruma gelen hidrolik yağı karşısındaki türbin kanatlarına çarparak onu döndürür. Türbin ise aldığı bu dönüş hareketini belirli bir tork değerinde vites kutusu girişine iletir.
80. Tork konvertöründe stator üzerindeki tek yönlü kavramanın çalışması nasıldır?
    • Stator, türbin ile pompa arasında sabit bir mil üzerine yerleştirilmiştir. Göbeğinde tek yönlü bir kavrama vardır. Türbinin dönüş hızı, pompanın dönüş hızıyla aynı olduğunda türbinden pompaya verilen yağın yönü, stator kanatlarının açısal konumu yardımıyla pompanın dönüş yönüyle aynı olur. Böylece yağ, stator kanatlarının arka yüzeyine çarparak statordaki tek yönlü kavramanın boşa çıkmasını sağlar ve statorun pompa ve türbinle aynı yönde dönmesine izin verir. Bu durumda yağ, pompaya geçtiğinde sadece pompanın itme kuvvetiyle hareket ederek türbini normal itme kuvvetiyle döndürdüğünden tork artışı kesilmiş olur. Motor devri düştüğünde pompanın verdiği yağ, statorun kanatlarına tekrar çarparak onun dönüş hızının düşmesini sağlar. Statorun dönüş hızındaki azalma belirli bir devire geldiğinde tek yönlü kavrama devreye girerek statorun dönüşünü durdurur. Statorun durmasıyla birlikte pompadan gelen yağ, stator kanatlarından torku artırabilecek bir açıda türbine yönlendirir ve tork tekrar artmaya başlar.
81. Tork konvertöründe kilitleme kavramasının yapısı nasıldır?
    • Hareket kayıplarını önlemek için, tork konvertörü içerisine kilitleme kavraması denilen selenoid valfli bir hidrolik devre ile kilitleme elemanları yerleştirilmiştir.
82. Tork konvertöründe kilitleme kavramasının kullanılma nedeni nedir?
    • Taşıtın sabit hızla hareketine devam ettiği durumlarda tork konvertöründe hidrolik hareket iletimine gerek yoktur. Hareket geçişinin hidrolik olmadığı zamanlarda kilitleme kavraması, elektronik kontrol ünitesi tarafından çalıştırılarak hareket iletiminde oluşacak kayma en aza indirilir. Böylece motorun yakıt tüketimi azaltılmış olur.
83. Tork konvertöründe kullanılan yağın genel özellikleri nelerdir?  (5 madde)
    1. ATF veya AQF olarak adlandırılır.
    2. Sentetiktir. Yapay kimyasal maddelerden yapılmıştır.
    3. Yüksek ısıya ve basınca dayanıklıdır.İçeriğinde kükürt ve asit bulunmaz.Vişneçürüğü rengindedir. Bazıları sarı renkli olabilir.
    4. Kötü kokuludur.
84. Tork konvertöründe statordaki tek yönlü kavramanın arızalanması nasıl anlaşılır?
    • Bu arızanın belirtileri taşıtın ilk harekete geçerken zorlanması veya yokuş çıkarken çekiş düşüklüğü şeklinde görülür.
85. Tork konvertöründe türbin göbek freze dişlerinin bozulması nasıl anlaşılır?
    • Bu arıza durumunda şanzımana hareket iletilemeyeceği için taşıt hareket edemez.
86. Mekanik vites kutularının görevleri nelerdir? (4 madde)
    1. Motorda üretilen tork miktarını yol koşullarına göre artırır veya azaltır. Örneğin tork miktarını artırarak aracın sarsıntısız bir şekilde harekete geçmesini sağlayabilir, araç yüklü dahi olsa bir yokuşu rahatlıkla çıkabilir.
    2. Düşük devirlerde aracın yüksek hızlara çıkabilmesini sağlayarak motorda üretilen devir hızını artırır.
    3. Aracın geriye gitmesini sağlar.
    4. Boş vites durumunda motor ile tekerlek arasındaki irtibatı keserek taşıtın hareket etmeden çalışmasını sağlar.
87. Mekanik vites kutusu çeşitleri nelerdir?
    1. Kayıcı Dişli Tip Vites Kutusu
    2. Kayıcı Manşonlu (Daimî İştirakli Tip) Vites Kutuları
    3. Senkromeçli Vites Kutusu
    4. Kilitli Senkromeçli Tip Vites Kutuları
88. Aşağıdaki şemada verilen vites durumunda vites dişli oranı nedir?
    oranı nedir?
    
     
    
89. Aşağıdaki şemada verilen vites durumunda vites dişli oranı nedir?
    oranı nedir?
    
     
     
    
90. Senkromeç mekanizmasının tanımı nedir?
    • Vites değiştirirken farklı hızlarda dönen iki dişlinin hızlarının eşitlenerek vites değiştirme imkânı sunan mekanizmadır.
91. Kilitli tip senkromeç mekanizmasında numaralı parçaların isimleri nedir?
    
    
    1. Dişli çark
    2. Eşleme bileziği
    3. Halka yayı
    4. Kilitleme elemanı
    5. Senkromeç göbeği
    6. Senkromeç kayıcısı
92. Şekilde gösterilen somun açık ağızlı anahtar ile sıkılmaktadır.
    
    1. Meydana gelen momenti bulunuz.
    2. Uygulanan kuvvet sabit kalmak şartıyla 180 Nm’lik bir moment elde etmek için kuvvet kolunun kaç mm olması gerekir?
       • a) Öncelikle 300 mm uzunluğunu metreye çevirelim.
         300 mm= 0,3 m              M= Kuvvet X Kuvvet kolu
         M = F X r                          M = 200 X 0,3
         M = 60 Nm
       • b) M= Kuvvet X Kuvvet kolu                      M = F X r
         180 = 200x r          r=180÷200                r=0,9 m
         r=0,9×1000            r=900 mm
93. Vites kutusunda dişli oranı hesaplarken kullanılan formül nedir?
    • Dişli Oranı= (Hareket Alan Dişlinin Diş Sayısı) / (Hareket Veren Dişlinin Diş Sayısı)
94. Dişli oranları r=2 olan bir dişli çiftinde döndüren (birinci) dişli 1.000 devir/dakika hızla dönüyorsa döndürülen (ikinci) dişlinin devir sayısı nedir?
    • Verilenler
      • r: dişli oranı 2
      • n1: 1.000 devir/dakika
      • n2: ?
      • Çıkış devri = Giriş Devri/Dişli Oranı
      • n₂ =n₁/r         n =1.000 / 2 =500 dev/dak
95. Bir vites kutusunda dişli oranı r=2, vites kutusu verimi=0,9 ve motor torku ise 200 Nm. ise vites kutusu torku nedir?
    • Mç=Mm x r x η
    • Mç = 200 x 2 x (0,9)  
    • Mç = 360 Nm
96. Geri vites tek yön mekanizmasının görevi nedir?
    • Geri vites avare dişlisinin sadece geri viteste hareket etmesini sağlar. Böylece araç geri vites dışında başka bir vitese geçmemiş olur.
97. Çift vitese geçmeyi önleme mekanizması nasıl çalışır?
    • Merkezdeki milde karşılıklı iki kanal diğer iki milde ise tek bir kanalla çalışmaktadır. Vitesin boş konumunda merkezdeki kanal ile kilitleme pimi arasında boşluk vardır. Merkezdeki mil hareket ettirildiğinde iki adet kilitleme pimi ittirilir. Kanalların her iki tarafına oturtularak kilitleme yapar. Diğer millerin de hareket ettirilmesi ile itilen kilitleme pimleri diğer iki mili de kilitler. Böylece çift vitese geçiş önlenmiş olur.

2024-2025 Sorular:

Cevaplar: