Dizel Motorları Yakıt Sistemleri Dersi 2 Dönem 2 Yazılı Çalışma Soruları; Dizel motorları yakıt sistemleri 1 modülün 5. öğrenme faliyeti içeriğinden hazırlanmıştır.
2025 YILI YENİ SORULAR
- Common Rail sisteminin genel yapısını ve avantajlarını açıklayınız.
- Common Rail sistemi, yakıtı sabit yüksek basınçta ortak bir hatta (rail) depolayan ve her enjektöre ayrı ayrı püskürtme imkanı sağlayan bir sistemdir. Avantajları arasında daha düşük emisyon, daha sessiz çalışma ve daha verimli yanma bulunur.
- Gaz pedalı konum sensörünün görevini ve motor kontrolüne etkisini açıklayınız.
- Gaz pedalı konum sensörü, sürücünün gaz pedalına uyguladığı baskıyı ECU’ya bildirir. Bu sayede motor yükü belirlenir ve uygun yakıt hava karışımı sağlanır.
- Hava akış sensörünün görevini ve motor çalışmasına katkısını detaylandırınız.
- Hava akış sensörü, motora giren hava miktarını ölçer. Bu bilgi ECU’ya iletilerek yakıt püskürtme miktarı ayarlanır. Doğru hava-yakıt oranı sağlanarak verimli yanma gerçekleşir.
- Yakıt basınç sensörünün sistem içindeki yerini ve işlevini anlatınız.
- Yakıt basınç sensörü, common rail hattındaki basıncı ölçer ve bu bilgiyi ECU’ya iletir. ECU, bu veriye göre yakıt basıncını düzenler.
- Enjektör kontrolünü sağlayan sensörleri yazınız ve görevlerini açıklayınız.
- Enjektörler, ECU’dan gelen sinyaller doğrultusunda çalışır. Motor devir sensörü, eksantrik sensörü ve basınç sensörü gibi elemanlar ECU’ya veri sağlar.
- Motor devir sensörünün Common Rail sistemindeki işlevini açıklayınız.
- Motorun dakikadaki dönüş hızını ölçer. Bu bilgiyle ECU, püskürtme zamanlamasını ve miktarını ayarlar.
- Soğutma suyu sıcaklık sensörünün çalışmasını ve motor üzerindeki etkisini yazınız.
- Motor sıcaklığını ölçerek ECU’ya veri sağlar. Soğuk çalışmada zengin karışım uygulanması veya fan kontrolü bu veriye göre yapılır.
- Yakıt sıcaklık sensörü neden kullanılır? Görevini ve önemini açıklayınız.
- Yakıtın sıcaklığına göre viskozitesi değişir. ECU bu veriyi yakıt miktarını ve püskürtme zamanlamasını optimize etmek için kullanır.
- MAP (Manifold Absolute Pressure) sensörünün işlevini ve etkisini anlatınız.
- Emme manifoldundaki mutlak basıncı ölçerek ECU’ya bildirir. Bu veriye göre hava-yakıt oranı düzenlenir.
- Eksantrik mili konum sensörünün görevini ve motor zamanlamasına etkisini yazınız.
- Eksantrik mili konumunu algılayarak ECU’ya bildirir. Enjektörlerin püskürtme zamanlaması bu sensöre göre ayarlanır.
- Common Rail sisteminde kullanılan yüksek basınç pompasının görevini açıklayınız.
- Yakıtı yüksek basınca çıkararak common rail hattına gönderir. Sürekli yüksek basınç sağlar.
- Yakıt filtresi ve su ayırıcının görevlerini açıklayınız.
- Yakıt içerisindeki kir ve suyu ayırarak enjektör gibi hassas parçalara zarar gelmesini engeller.
- Yakıt sisteminde hava olması ne tür sorunlara yol açar?
- Yakıt akışını engeller, motorun düzensiz çalışmasına, tekleme ve çekiş kaybına neden olur.
- Enjektör memesi tıkanıklığı motor performansını nasıl etkiler?
- Yakıt düzgün püskürtülemez, yanma verimsiz olur, motor zor çalışır ve egzozda siyah duman oluşabilir.
- Common Rail sisteminde basınç regülatörünün görevini açıklayınız.
- Yakıt sistemindeki basıncı istenilen seviyede tutar. Fazla yakıtı geri dönüş hattına gönderir.
- Elektronik kontrol ünitesinin (ECU) Common Rail sistemi üzerindeki kontrol görevlerini açıklayınız.
- Tüm sensörlerden gelen verileri işleyerek enjektör püskürtmesini, yakıt basıncını ve motor çalışma parametrelerini kontrol eder.
- Gaz pedalı konum sensöründe oluşabilecek arızaların belirtilerini yazınız.
- Gaz pedalına basıldığında motor tepkisiz kalabilir, araç hızlanmayabilir veya arıza lambası yanabilir.
- Hava akış sensöründe meydana gelebilecek sorunları ve arıza teşhis yöntemlerini yazınız.
- Motor tekleyebilir, rolantide düzensizlik olabilir. Diyagnostik cihazla MAF sensör değerleri kontrol edilir.
- Yakıt basınç sensöründe hata olduğunda motor nasıl etkilenir?
- Yanlış yakıt miktarı gönderilir, motor çekişten düşer, düzensiz çalışır veya stop eder.
- Motor devri sensörü arızalanırsa Common Rail sistemi nasıl etkilenir?
- Püskürtme zamanlaması yanlış olur, motor hiç çalışmayabilir veya dengesiz çalışır.
- Eksantrik mili konum sensörü ile krank mili konum sensörü arasındaki farkları yazınız.
- Eksantrik sensörü supap zamanlamasını, krank sensörü piston konumunu ölçer. Birlikte çalışarak zamanlamayı optimize ederler.
- Yakıt sıcaklık sensörü arızalanırsa sistem performansında ne gibi değişiklikler olur?
- ECU yanlış veri alır, yakıt püskürtmesi uygunsuz olabilir, motor performansı düşer.
- Hava akış sensörünün temizliğinin neden önemli olduğunu açıklayınız.
- Kirli sensör yanlış değer gönderir, hava-yakıt oranı bozulur, motor verimi azalır.
- MAP sensöründen alınan verilerin motor çalışmasına etkisini yazınız.
- Yakıt miktarı, turbo basıncı ve ateşleme zamanlaması bu veriye göre ayarlanır.
- Yakıt sisteminde kullanılan basınç değerleri hangi aralıklardadır? Açıklayınız.
- Common Rail sistemlerinde 1600 ila 2500 bar aralığında yüksek basınçlar kullanılır.
- Dizel sistemlerde kullanılan sensörlerin ECU ile haberleşme şekillerini açıklayınız.
- Analog veya dijital sinyallerle CAN-BUS hattı üzerinden iletişim sağlanır.
- Common Rail sistemlerinde kullanılan enjektör çeşitlerini açıklayınız.
- Solenoid ve piezo enjektörler kullanılır. Piezo enjektörler daha hızlı ve hassas çalışır.
- Sensörlerden gelen hatalı verilerin sistem üzerinde nasıl bir etki oluşturacağını açıklayınız.
- Yakıt püskürtmesi yanlış olur, motor performansı düşer, arıza lambası yanar.
- Yakıt sisteminde geri dönüş hattının görevini açıklayınız.
- Kullanılmayan fazla yakıtı depoya geri göndererek basıncı dengeler.
- Common Rail sisteminde çoklu püskürtmenin avantajlarını yazınız.
- Yanma daha düzgün olur, ses azalır, emisyonlar düşer ve motor ömrü uzar.
2024 YILI SORULARI
Comman Rail Dizel Enjeksiyon Sistemi Soruları
- Comman Rail Dizel Enjeksiyon Sistemine Kumanda Eden Sensörleri yazınız.
- Hall sensörü
- Motor devir sensörü
- Hava kütlesi ölçücüsü
- Soğutma suyu sıcaklık sensörü
- Gaz pedalı konum sensörü
- Emme manifoldu basınç sensörü
- Yükseklik sönsörü
- Yakıt hattı basınç sensörü
- Hall sensörü nerede bulunur, görevi nedir?
- Hall sensörü, dişli kayış muhafazasında eksantrik mili dişlisinin altına tespit edilmiştir.
- Motor kontrol ünitesinin, hangi silindiri ve doğru enjektör valfını harekete geçirebileceğini bilmesi için kullanılır.
- Motor Devir Sensörü nerede bulunur, görevi nedir?
- Motor devir sensörü, endüktif bir sensördür. Silindir bloğuna tespit edilmiştir.
- Motor devir sensöründen gelen sinyal aracılığıyla motorun devir sayısı ve krank milinin pozisyonu en doğru biçimde algılanır. Bu bilgilerle, enjeksiyon zamanı ve enjeksiyon miktarı hesaplanır. Sinyal kesildiğinde motor durur.
- Hava Kütlesi Ölçücüsü nerede bulunur, görevi nedir?
- Geri akım algılayıcılı hava kütlesi ölçücüsü, emilen havanın kütlesini tespit eder ve emme borusunda bulunur.
- Ölçülen değerler, elektronik kontrol ünitesi tarafından enjeksiyon miktarının ve egzoz geri hareket kütlesinin miktarının hesaplanmasında kullanılır.
- Hava kütlesi ölçücüsünden sinyal kesilir değer gelmez ise (arızalanırsa) motorun çalışması için ECU nasıl davranır?
- Hava kütlesi ölçücüsünden gelen sinyal kesildiğinde, elektronik kontrol ünitesi sabit bir değer kullanarak hesap yapar.
- Su sıcaklık sensörü nasıl çalışır?
- Sensöre ait algılayıcı eleman, NTC (negatif sıcaklık kat sayılı) termistör, korucu pirinç bir gövde içerisine yerleştirilmiştir. Sıcaklık artışı ile direnci azalan bir elemandır. Motorun sıcaklık derecesine göre değişen bir direnç gösterir
- Soğutma suyu sıcaklık sensörü nerede bulunur, görevi nedir?
- Soğutma suyu sıcaklık sensörü, silindir başının soğutma suyu bağlantısında bulunur. Elektronik kontrol ünitesine o anki soğutma suyu sıcaklığı hakkında bilgi verir. Soğutma suyu sıcaklığı, elektronik kontrol ünitesi tarafından enjeksiyon miktarının hesaplanması amacıyla kullanılır.
- Soğutma suyu sıcaklık sensöründen sinyal kesildiğinde değer gelmediğinde ECU hangi değeri kulanır.
- Sinyal kesildiğinde, elektronik kontrol ünitesi yakıt sıcaklık sensöründen gelen sinyali kullanarak bir değer hesaplar.
- Gaz pedalı konum sensörü nasıl çalışır.
- Gaz kelebeği (motorun durumuna bağlı olarak) yaklaşık 50˚ veya 60˚ açıldığı zaman, hareketli kontak ucu ile güç kontak ucu temas eder ve tam yük durumu tespit edilmiş olur.
- Gaz pedalı konum sensörü nerede bulunur görevi nedir?
- Gaz pedalı konum sensörü, pedal tertibatında bulunur. Elektronik kontrol ünitesi, sinyal aracılığıyla gaz pedalının konumunu algılar.
- Gaz pedalı konum sensörü arızalandığında motora gaz verme durumu nasıl olur?
- Elektronik kontrol ünitesi, sinyal gelmediği durumlarda gaz pedalının konumunu algılayamaz. Motor, sürücünün tamir istasyonuna ulaşabilmesi için yüksek devirde çalışmaya devam eder.
- Emme manifoldu basınç sensörü nerede bulunur görevi nedir?
- Emme manifoldu basınç sensörü ve emme havası sıcaklık sensörü, emme manifoldu üzerinde bulunur. Sinyal, şarj basıncının test edilmesi için kullanılır. Elektronik kontrol ünitesi tarafından ölçülen şarj basıncı ile olması gereken değer karşılaştırılır. Ölçülen değerle olması gereken değer arasında bir sapma varsa, elektronik kontrol ünitesi, şarj basıncı sınırlayıcı selenoid valf ile şarj basıncını düzenler.
- Yükseklik sensörü nerede bulunur görevi nedir?
- Yükseklik sensörü, elektronik kontrol ünitesinin içinde bulunur. Yükseklik sensörü, elektronik kontrol ünitesine o anki ortam hava basıncını iletir. Bu basınç, coğrafi yüksekliğe bağlıdır. Sinyal sonucunda basınç ayarı ve atık gaz geri dönüşümü için yükseklik ayarı gerçekleşir.
- Yükseklik sensörü arızalanırsa nasıl bir durum ortaya çıkar?
- Yükseklik sensörü çalışmaz ise yüksek yerlerde motor siyah duman çıkarır.
- Yakıt Hattı Basınç Sensörü nerede bulunur görevi nedir?
- Galeri içindeki gerçek yakıt basıncını ölçmek için yakıt rampası (rail) üzerine doğrudan bir basınç sensörü monte edilmiştir. Elektronik kontrol ünitesi (ECU) bu sensörden aldığı bilgiler doğrultusunda basınç regülatörüne kumanda ederek sistem basıncını istenilen değerde tutar.
- EGR Sisteminin kullanılma nedenleri nelerdir?
- Egzoz gazı geri çevrimi (EGR), egzoz gazının bir kısmını tekrar silindirlere vererek yanma sonucunda oluşan ısıyı düşürmeyi, bu şekilde çevre açısından zararlı azot oksit gazlarını (NOx) kontrol altında tutmayı hedefleyen sistemdir.
- EGR sistemini kullanan sensörler nelerdir?
- Su sıcaklık sensörü
- Motor devir ve ÜÖN sensörü
- Gaz pedalı konum sensörü
- EGR elektrovanası konum sensörü
- EGR sistemini oluşturan parçalar nelerdir?
- Egzoz gazı geri dönüşüm valfi
- EGR soğutucusu
- EGR’nin (egzoz gazlarının yeniden çevrimi) çalışması için gereken genel koşullar nelerdir?
- Motor sıcak olmalı,
- Motor orta bir devirde çalışıyor olmalı,
- Gaz pedalı konumu orta bir motor yüküne uygun olmalıdır.
- EGR nin çalışması için hangi sensörlere ihtiyac vardır?
- Su sıcaklık sensörü
- Motor devir ve ÜÖN sensörü
- Gaz pedalı konum Sensörü
- EGR elektrovanası konum sensörü
- EGR elektrovanası konum sensörü görevi nedir?
- EGR valfi içinde yer alan sensör, valfin herhangi bir andaki konumunu belirler ve güç aktarma kontrol modülüne valfin konumunu bildirir.
- Dizel motorlarında Katalitik Konvertörün görevi nedir?
- Katalizörün görevi, kirletici gazların zararsız gazlara dönüşümünü sağlamaktır. Dizel motorlarda kullanılan katalizörler “oksidasyon katalizörü” olarak adlandırılır ve karbon monoksit ile yanmamış hidrokarbonları dönüştürür.
- Dizel motorlarında Kurum (Partikül) Tutucunun görevi nedir?
- Egzozdaki çevreye zararlı katı partikülleri tutar ve bünyesinde hapseder.
- Partikül tutucunun içindeki partiküller nasıl temizlenir.
- Egzoz gazının sıcaklığı 570 oC’yi aştığında partiküller, gazlarda kalan oksijenin içinde yanar.
- Dizel motorlarında alev söndürücünün görevi nedir?
- Dizel motorlarında hava emiş sırasında hava ile birlikte alev veya yüksek ısyıyla motor bölmesini yangından koruyan sistemdir. Genellikle hava filtreleri alev geciktirici kağıt ile imal edilerek bu özellikli için ek tedbir alınmaz.
- Common rail sistemi hangi sebeplerden dolayı hava yapar?
- Motor ilk çalıştırıldığında,
- Depoya ilk yakıt konulduğunda,
- Yakıt filtresi değiştirildiğinde,
- Motor uzun bir süre çalıştırılmadığında,
- Enjeksiyon pompası veya besleme pompası söküldüğünde,
- Yüksek ve alçak basınç yakıt boruları söküldüğünde.
- Piezo-elektriksel enjektörlerin avantajları nelerdir?
- Klasik elektromanyetik enjektörlere göre 4 kez daha hızlıdır.
- Yanma olayını daha mükemmel hale getirir
- Egzoz emisyonları daha azdır.
- Dizel motorlarındaki atık gaz bileşenleri nelerdir?
- N2 (Azot)
- O2 (Oksijen)
- H2O (Su)
- CO2 – (Karbondioksit)
- NOX – (Azot oksitler)
- SO2 (Kükürt dioksit)
- HC – (Hidrokarbon)
- PM – (Kurum partikülleri)
- CO – (Karbon monoksit)
- EGR Sistemini oluşturan parçalar nelerdir?
- Egzoz gazı geri dönüşüm valfı
- EGR soğutucususu
Dizel Motorları Yakıt Sistemleri Dersi 2 Dönem 2 Yazılı Çalışma Soruları